گستره شناسی استثنای دم در ادله اکراه، اضطرار، تقیه و حرج
نویسندگان
چکیده مقاله:
در ادله اکراه، اضطرار، تقیه و حرج، یک استثنا بیان شده و آن ریختن "خون" است.با این توضیح که اکراه، اضطرار، تقیه و حرج، مجوز ریختن خون دیگران نیست، هر چند راه دیگر برای شخص مکرَه و غیر او جهت برون رفت از وضعیت پیش آمده نباشد. سوالاتی پیرامون این استثنا وجود دارد که در این نوشته این سوالات در سه بخش مدیریت و پاسخ داده شده است. بخش اول مربوط به انحصار خون در کشتن و یا شمول آن نسبت به جرح است؟ بخش دوم جواز یا عدم جواز عبور از قدر متیقن خون یعنی کشتن در شرایط خاص است و مساله نهایی مربوط به بحث پر دامنه تکافؤ دما است که در چهار شاخه تکافؤ دماء مؤمن و مؤمن، مومن و مخالف، مومن و ذمی، مومن و غیر ذمی بحث می شود. برای تبیین این بخش، در مورد اصل بودن تکافؤ دما، اثبات ممکن نبودن عمل بر اساس مرجحات، ملزومات اصل شفاف سازی در قانونگذاری، اقسام مهدور الدم، امکان عمل به اولویت ها در شرایط تزاحم و لزوم عمل بر اساس غلبه سنجه های کمی نکاتی بیان می شود.
منابع مشابه
اضطرار، اجبار و اکراه؛ از ترادف تا تفاوت
اضطرار، اجبار واکراه به عنوان سه عامل مخل قصد از ارکان اهلیت جزایی مطرح هستند که در بیان غالب حقوق دانان ذیل دو عنوان مورد بحث قرار می گیرد و اجبار و اکراه به عنوان یک عامل در کنار اضطرار مطرح می گردند. این نوع تفکیک مورد قبول مقننین پیش و پس از انقلاب اسلامی نیز قرار گرفته و در مواد قانونی مربوط، اجبار و اکراه مترادف فرض شده و دارای حکم و شرایط واحددانسته شده است. به نظر می رسد این سه عامل، هر...
متن کاملبازاندیشی در تحقق دفاعیات کیفری اضطرار و اکراه در مصادیق مشتبه
اضطرار و اکراه، همواره در زمرهی دفاعیات قابل استناد در رفع مسؤولیت کیفری از اشخاص به شمار میروند. تمییز دو دفاع مزبور از یکدیگر به جهت ترتب آثار حقوقی متفاوت بر آنها امری اجتناب ناپذیر است. گاه در شمول این دو دفاع نسبت به برخی مصادیق تردید به وجود میآید که اعمال برخی ضوابط جهت دفع این تردید کارساز خواهد بود. این امر در شرایطی است که گاه هیچیک از این ضابطهها کارآمد نبوده و تعلق مصداق به دفا...
متن کاملگستره مفهومی قاعده نفی عسر و حرج در ابواب فقهی و نسبت آن با واژههای مشابه
قاعده لاحرج که برگرفته از آموزههای مختلف دینی (قرآن و سنت) است، یکی از مهمترین قواعد فقهی به حساب میآید که با فراوانی بسیار زیادی در ابواب مختلف فقهی از طهارات تا دیات بکار رفته است. هرچند فقها این قاعده را در کنار سایر قواعد مرتبط همچون: قاعده نفی ضرر و ضرار (لاضر و لاضرار)، قاعده اضطرار، قاعده ضرورت (الضرورات تبیح المحظورات) در استنباط احکام شرعی مورد استفاده قرار دادهاند؛ اما برای فقهپ...
متن کاملگستره اختیارات حاکم اسلامی در جایگاه ولیّ دم
با توجه به لزوم جلوگیری از هدر رفتن خون انسان، خداوند به طور قهری حاکم را ولیّ کسی قرار میدهد که ولیّ ندارد. اما آیا تمام اختیاراتی که برای اولیایدم وجود دارد، برای حاکم نیز ثابت است؟ و او نیز در جایگاه ولیّدم میتواند آنها را اعمال کند و از قصاص به دیه و یا بدون آن رضایت دهد یا خیر؟ در این مسئله دو دیدگاه مشهور و غیر مشهور وجود دارد؛ مطابق دیدگاه مشهور، حاکم همچون دیگر اولیایدم با استناد به د...
متن کاملگستره استثنای شبه جرم در حقوق مصونیت دولتها در آیینه رأی مصونیت صلاحیتی 2012
استثنای شبه جرم به ترتیب در ماده 11 کنوانسیون اروپایی مصونیت دولتها و ماده 12 کنوانسیون ملل متحد در مورد مصونیت دولتها و اموال آنها به عنوان یکی از استثنائات مهم بر مصونیت دولتها پیشبینی شده است؛ اما ابهامات زیادی در خصوص دامنه و گسترة این استثناء دیده میشود. در این مقاله در پرتو رأی مصونیت صلاحیتی تلاش شده است به این ابهامات پاسخ داده شود از جمله اینکه، آیا مفاد مواد مذکور به قاعده عرفی ...
متن کاملضرورت همکاری روانپزشکان و روان شناسان با مقامات قضایی در رسیدگی به دفاع اکراه/ اجبار و اضطرار
زمینه و هدف: برای وقوع یک جرم اجتماع سه عنصر قانونی، مادی و روانی لازم است. عنصر روانی همان قصد و نیت مجرمانه است که بایستی توسط مقام تعقیب به اثبات برسد. یکی از مواردی که طی آن عنصر روانی جرم مخدوش می شود ارتکاب جرم تحت شرایط اکراه/ اجبار و اضطرار است. در این حالت مرتکب مدعی می شود در ارتکاب جرم رضایت و اختیار نداشته است. بررسی شرایطی که طی آن و با توجه به شخصیت مرتکب اختیار مخدوش می شود اهمیت...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 16 شماره 62
صفحات 7- 30
تاریخ انتشار 2019-09-23
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023