کمپلکس‌های پلی‌الکترولیتی: 1- معرفی و کاربرد

به ترکیبات پلیمری که در pH خنثی دارای مجموعه‌ای از بارهای مثبت و/یا منفی هستند، پلی‌الکترولیت گفته می‌شود. بسیاری از مواد به‌دلیل داشتن گروه‌های یونی مثبت یا منفی روی سطح به‌عنوان پلی‌الکترولیت مورد توجه هستند. کمپلکس‌های پلی‌الکترولیتی (PEC) در اثر برهم‌کنش‌های الکتروستاتیک میان دو یا چند پلیمر با بارهای مخالف تشکیل می‌شوند. پلیمرهای استفاده‌شده برای تهیه کمپلکس‌های پلی‌الکترولیتی می‌توانند دارای منشأ طبیعی یا سنتزی باشند. اکثر پژوهشگران بر این عقیده هستند که تشکیل PEC پدیده‌ای آنتروپی‌محور است. رهایش یون‌های همراه با جرم مولکولی کم (یون‌های همراه با یون‌های باردار روی زنجیر پلیمری) همان نیروهای مؤثر برای تشکیل PECها در محلول‌های آبی هستند و موجب افزایش آنتروپی سامانه می‌شوند. از جمله مزایای کمپلکس‌های پلی‌الکترولیتی زیست‌سازگاری زیاد، زیست‌تخریب‌پذیری عالی، عدم سمیت و هزینه و انرژی‌بری کم تولید آن‌هاست. عوامل مختلف مانند چگالی بار، جرم مولکولی، غلظت نمک، pH محیط واکنش، قدرت یونی و نسبت اختلاط در تشکیل کمپلکس‌های پلی‌الکترولیتی موثرند. در این مقاله به خواص، سازوکار، برهم‌کنش‌های موثر بر تشکیل، مدل‌های مختلف تشکیل کمپلکس‌های پلی‌الکترولیتی، کاربردها و روش‌های مختلف سنتز آن‌ها پرداخته شده است. کمپلکس‌های پلی‌الکترولیتی به‌دلیل رهایش کنترل‌شده دارو در بافت هدف، ماندگاری و تنظیم سرعت رهایش دارو، به‌عنوان حامل پلیمری در سامانه‌های دارورسانی بسیار مورد توجه هستند. همچنین از آن‌ها می‌توان در رهایش ژن، واکسن و پروتئین، مهندسی بافت و ساخت غشا استفاده کرد.