کاهش پهنۀ خطر سیل در حوضۀ دشت کاشان از طریق اجرای سناریوی آمایش خطرمدار

نویسندگان

  • مجید اونق استاد، دانشکدۀ مرتع و آبخیزداری، دانشگاه گرگان، گرگان، ایران
  • ملیحه سادات حمصی دانشجوی دکتری اقلیم‌شناسی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران
چکیده مقاله:

هرساله سطح وسیعی از کشور تحت تأثیر طغیان آب رودخانه‌ها و جاری شدن سیلاب قرار می‌گیرد. اجرای برنامه‌های آمایشی در راستای مدیریت خطر سیل با تشخیص پتانسیل‌ها و محدودیت‌های موجود در هر حوضه و تلاش برای کاهش سیلاب و افزایش بهره‌وری اراضی تأثیرات چشمگیری دارد. هدف اصلی این تحقیق، معرفی رویکرد جدید آمایش خطرمدار با توجه به پهنۀ خطر سیل، در حوضۀ آبخیز دشت کاشان است. به‌منظور تهیۀ نقشۀ احتمال و حساسیت سیل حوضه با استفاده از مدل EBF، از پارامترهای طبقات ارتفاعی، درصد شیب، انحنای زمین، شاخص رطوبت توپوگرافی، توان آبراهه، میانگین بارندگی، فاصله از رودخانه، سنگ‌شناسی، نوع خاک و کاربری اراضی در حوضۀ دشت کاشان استفاده شد. ابتدا همۀ پارامترها با استفاده از نرم‌افزار Arc GIS10.4 با فرمت رستری تهیه شدند. برای تهیۀ نقشۀ کاربری سال‌های 1985 و 2017 از تصاویر ماهواره‌ای لندست 5 (MSS) و 8 (OLI) و نرم‌افزار ENVI5.3 و الگوریتم حداکثر احتمال استفاده شد. سپس نقشۀ موقعیت جغرافیایی 213 نقطۀ سیل‌گیر در منطقه تهیه شد. نقاط به‌صورت تصادفی به گروه‌هایی متشکل از 149 نقطه (70 درصد) و 64 نقطه (30 درصد) به‌ترتیب برای واسنجی و اعتبارسنجی تقسیم شدند و بعد از آن احتمال رخداد سیل برای هر طبقه از پارامترها محاسبه شد. وزن‌های به‌دست‌آمده در لایه‌های مربوط اعمال شد و با استفاده از توابع روی‌هم‌گذاری نقشۀ نهایی پهنه‌بندی خطر سیل به‌دست آمد. سپس عوامل مؤثر در سیل، در دو دستۀ معیارها و محدودیت‌ها، براساس توابع فازی استانداردسازی و با استفاده از روش AHP وزن‌دهی و با مدل WLC روی‌هم‌گذاری شدند. در نهایت نقشۀ نهایی آمایش خطرمدار براساس کاربری سال‌های 1985 و 2017 به‌دست آمد. نتایج نشان داد که در نقشه‌های آمایش خطرمدار هر دو سال، کاربری حفاظت بیشترین درصد (به‌ترتیب 69 و 7/68 درصد) و کاربری کشاورزی با طبقۀ متوسط، کمترین درصد (به‌ترتیب 05/0 درصد و 014/0 درصد) از مساحت حوضۀ دشت کاشان را دارا هستند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ارزیابی اثر سناریوی کاربری آمایشی در خطر و خسارت سیل حوضه‏ ی آبخیز سد بوستان

یکی از مهم‏ترین دلایل وقوع سیلاب و خسارات مالی و جانی ناشی از آن، تجاوز به حریم رودخانه و کاربری نامناسب اراضی است. یکی از ابزارهای مدیریتی پیش‏بینی شدت خسارات ناشی از سیلاب، برای مهار آن، پهنه‏بندی سیل است. هدف اصلی این تحقیق ارزیابی اثر سناریوی آمایشی در مساحت پهنه‏های خطر و میزان خسارت ناشی از سیل، در بازه‏ای به طول 21 کیلومتر از بستر اصلی رودخانه‏ی گرگان‌رود در حوضه‏ی آبخیز سد بوستان است. ب...

متن کامل

کاهش خسارت سیل از طریق تعیین حریم و بستر رودخانه مهران‌رود تبریز

مقدمه: یکی از بخش‌هایی که به شدت تحت تأثیر فعالیت‌های شهری است و همواره در خطر تغییر و تحول‌های غیرمهندسی و غیرفنّی قرار دارد، بستر رودخانه‌ها، مسیل‌ها و آبراهه‌هایی است که از داخل محدوده شهرها، به ویژه شهر‌های بزرگ و کلان شهرها عبور می‌کنند و نقش اساسی زهکشی آب‌های سطحی شهرها را بر عهده دارند. روش: این تحقیق توصیفی و تحلیلی است و از نظر اهداف تحقیق جزء تحقیقات کاربردی محسوب می‌شود و از ابزار سی...

متن کامل

بررسی خطر سیل و پهنهبندی آن در دشت بافت، جنوب شرقی ایران

دشت بافت، یکی از مناطق با تکرار وقوع سیل و خسارات مکرر در ایران است. در این مطالعه به منظور مشخص نمودن مناطق تحت خطر سیل در دشت بافت، نقشۀ پهنه‌بندی خطر با استفاده از معیارهای ژئومورفولوژی، فتوژئولوژی و بازدید صحرایی تهیه گردید. اساس تهیۀ آن تفسیر عکس‌های هوایی 1:50000، 1:20000 و 1:40000 منطقه ( به ترتیب مربوط به سال‌های 1335، 1367 و 1371 ) به همراه کنترل صحرایی است. در تهیۀ این نقشه لازم بود ج...

متن کامل

پهنه بندی خطر سیل در شهر بیرجند

گسترش فیزیکی شهرها، به‌خصوص شهرهایی که درنتیجۀ تحولات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، شاهد رشد غیرعادی بوده‌اند، باعث مشکلات متعددی شده است. به همین منظور، هدف تحقیق حاضر، بررسی وضعیت شهر بیرجند ازنظر سیل‌خیزی و پهنه‌بندی خطر ناشی از این حادثۀ مهم طبیعی بود. این بررسی به شیوۀ توصیفی-تحلیلی و به‌منظور پیش‌بینی دامنۀ خسارات ناشی از سیلاب انجام شده است. داده‌های مورد نیاز در بخش کاربری اراضی، تراکم جمعی...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 6  شماره 3

صفحات  271- 285

تاریخ انتشار 2019-09-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023