کاربرد مدل نیمه‌توزیعی SWAT در شبیه‌سازی رواناب حوضه حبله‌رود

 رواناب ناشی از ریزش نزولات جوی در اقلیم‌های نیمه‌خشک سیلاب‌های خطرناکی ایجاد می‌نماید. امروزه از روش‌های متعددی برای پیش‌بینی جریان آب ناشی از سیل برای مدیریت بحران استفاده می‌شود. جامع‌ترین مدل پیوسته و نیمه‌توزیعی در سطح حوزه آبخیز استفاده از مدل ارزیابی خاک و آب (SWAT) می­باشد. این مدل توانایی شبیه‌‌سازی فرآیندهای هیدرولوژیکی در مقیاس‌های زمانی مختلف روزانه، ماهانه و سالانه با استفاده از طیف وسیعی از اطلاعات فیزیکی حوضه‌ها (خاک، کاربری اراضی و شیب) و هم‌چنین اطلاعات هواشناسی (بارندگی، درجه حرارت، باد، رطوبت نسبی و تابش خورشیدی) با قابلیت اتصال به سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) را دارد. در این پژوهش با استفاده از مدل هیدرولوژیکی SWAT اقدام به شبیه‌سازی رواناب در مقیاس زمانی ماهانه در حوضه حبله‌رود استان سمنان با مساحت 3200 کیلومتر مربع شد. برای شبیه‌سازی رواناب پس از بازدید میدانی و تهیه اطلاعات پایه اقدام به شبیه‌سازی رواناب با استفاده از مدل SWAT برای یک دوره سی ساله (2011-1981) شد. سپس در محیط SWAT-CUP اقدام به واسنجی مدل برای یک دوره هفت ساله و صحت‌سنجی چهار ساله (2011-1998) شد. برای ارزیابی مدل نیز از معیارهای آماری ضریب تعیین، ضریب کارایی ناش ساتکلیف استفاده شد. شاخص ناش ساتکلیف برای تخمین دبی رواناب در مرحله واسنجی 74/0 و صحت‌سنجی 63/0 بوده که نشان از دقّت قابل پذیرش مدل بین داده‌های شبیه‌سازی و مشاهداتی است. رتبه‌بندی پارامترهای حساس از بین 32 پارامتر با انجام تحلیل حساسیت در محیط برنامه SWAT-CUP با روش T-Stat وP-Value مشخص شد. نتایج نشان داد که پارامترهایSFTMP،SMTMP، GW_DELAY، ESCO بیشترین حساسیت را در سطح حوضه حبله‌رود دارند.