چارچوب رابطه حکومت و مردم در ایران: رویکرد نهادی

هدف: نظر به اهمیت رابطه حکومت و مردم به‎عنوان یکی از مباحث کلیدی در گفتمان‎های سیاسی و خلأ مطالعات و پژوهش‎‎های نظری مرتبط در نظام جمهوری اسلامی، هدف این پژوهش دستیابی به مدل رابطه حکومت و مردم در ایران با رویکرد نهادی است. روش: این تحقیق به روش کیفی داده‎‎بنیاد انجام ‌شده است. جامعه آماری آن خبرگانی هستند که در زمینه حقوق عمومی و ساختار سیاسی حکومت، از دانش و تجربه عملی برخوردارند. خبرگان به روش نمونه‎گیری گلوله برفی انتخاب شدند و داده‎ها با استفاده از نرم‌افزار اطلس مدیریت شده است. یافته‎ها: پس از تجزیه‌وتحلیل متن مصاحبه‎ها، مقوله محوری رابطه حکومت و مردم با عنوان «مردم‌سالاری دینی» احصا شد که ابعاد اصلی خادمیت، اقتدارگرایی، قانون‌گرایی الهی و نظارت و هدایت را دربرمی‎گیرد. پس از شناسایی عوامل علّی، میانجی و تعدیل‌کننده، چارچوب نهایی تدوین شد. یافته‎ها نشان داد که تفکر ایدئولوژیک دولت‎مردان، اعتدال‌گرایی (تساهل و تسامح)، التزام به قانون اساسی و تفکر حاکمیتی حکمرانان، از عوامل مؤثر بر رابطه حکومت و مردم هستند. در ضمن نوع رابطه حکومت و مردم می‎تواند پیامدهایی مانند اعتماد عمومی، رضایت عمومی، مشروعیت و شکاف اجتماعی را به‎دنبال داشته باشد. نتیجه‎گیری: تنظیم رابطه حکومت و مردم با رویکرد نهاد قانون اساسی، آثار مثبتی مانند رضایت و اعتماد عمومی به همراه دارد و مشروعیت حکومت را میان مردم افزایش داده و زمینه حذف شکاف اجتماعی را فراهم می‎کند.