پیشینه‌ی همنوازی و چگونگی همنشینی سازها در تاریخ موسیقی ایران (دوره‌ی اسلامی تا پیش از عصر قاجار)

هدف از تحقیق حاضر، مطالعه‌ی چگونگی همنوازی در تاریخ موسیقی ایرانِ دوره‌ی اسلامی است که تعداد و همچنین چگونگی همنشینی سازها را مورد بررسی قرار می‌دهد. فقدان مبحث همنوازی در رسالات موسیقی، در میان مباحث متنوع نظریه‌پردازانِ قدیم نکته‌‌ای قابل تأمل است که می‌توان به کم‌اهمیت بودن مقوله‌ی همنوازی و برتری تکنوازی در تاریخ موسیقی ایران پی برد. از معدود مواردی که به همنوازی پرداخته شده، کتاب موسیقی کبیر فارابی است که در آن صرفاً مبحث دونوازی بررسی شده و تمرکز اصلی فارابی از تشریح دونوازی‌ها، تبیین ساختار نغمگی سازها بوده است. با بررسی نگاره‌ها نیز، به اهمیت تکنوازی در تاریخ موسیقی ایران پی می‌بریم. در میان تصاویر، بیشترین فراوانی پس از تکنوازی، مربوط به دونوازی‌ است. در دونوازی‌ها، همنشینی دو نوع ساز زخمه‌ای و کششی، فراوان‌ترین ترکیب را تشکیل می‌دهد و کمترین فراوانی مربوط به ترکیب دو ساز کششی است. در سه‌نوازی‌ها، همنشینی دو ساز زخمه‌ای و یک ساز کششی فراوان‌ترین ترکیب هستند. تعداد سازهای ملودیک در تصاویرِ همنوازی‌ها از پنج ساز فراتر نمی‌رود. از یافته‌های تحقیق حاضر می‌توان دریافت قدما علاوه بر ساختار نغمگی، به تعادل سازهای زخمه‌ای و کششی در همنوازی‌ها نیز می‌اندیشیدند. روش تحقیق در مقاله‌ی حاضر، تحلیلی ـ توصیفی و گردآوری اطلاعات، با استفاده از اسناد و منابع کتابخانه‌ای است.