پژوهشی در تطبیق گفتاشنود نمایشی «صندلی‌ها»ی اوژن یونسکو، «زاویه» غلامحسین ساعدی و «یا طالع الشّجرة» توفیق الحکیم

نویسندگان

  • نسرین گبانچی کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز- مدرس مدعو دانشگاه پیام نور آبادان
چکیده مقاله:

گفتاشنود نمایشی، از عناصر اساسی و تفکیک‎ناپذیر هنر تئاتر است که دیگر عناصر نمایشی در آن نمود می‎یابند. تیپ‌سازی شخصیّت‎ها، کنش‎ها و کارکردهای نمایشی در سایة گفتگوهای نمایشی معنا و مفهوم می‎پذیرند؛ به عبارتی، نمایش، بیش از آنکه در گرو نشان دادن حالات افراد و بازنمایی شخصیّت‎ها باشد، سعی در شناسایی آن‎ها به کمک زبان دارد. سه نمایشنامۀ «صندلی‎ها»، «زاویه» و «یا طالع الشّجرة» (ای درخت شانس) جزء آثار پرمایه و ماندگار تئاتر پوچی‎اند که به ترتیب، اوژن یونسکو، غلامحسین ساعدی و توفیق الحکیم در آن‎ها والاترین شگردهای نمایشی و به‌ویژه گفتاشنود را به کار برده‎اند. نگارندگان در این پژوهش، با روشی توصیفی - تحلیلی و با توجّه به مفاهیم تئاتر پوچی، به تطبیق رویکردهای زبانی و گفتاشنود نمایشی پرداخته‌اند. در تحلیل نهایی آشکار شد که هر سة این نمایشنامه‎نویسان، در کاربرد دامنه‎های زبانی و معنایی گفتاشنود نمایشی، اشتراکاتی داشتند؛ هرچند شباهت‎های زبانی «زاویه‎» اثر ساعدی و «صندلی‎ها»ی یونسکو بیش از «یا طالع الشّجرة» توفیق الحکیم نمود یافته است؛ امّا هرسه نمایشنامه، از لحاظ دامنۀ معنایی شباهت بسیاری به هم دارند.  

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی تطبیقی عناصر نمایشنامة بجمالیون توفیق الحکیم با پیگمالیون اثر غلامحسین ساعدی

یکی از وظایف ادبیات تطبیقی، بررسی و تجزیه و تحلیل ارتباط­ها و شباهت­های بین ادبیات زبان­ها و ملیّت­های مختلف است. «اقتباس» نیز از مهم­ترین موضوعات پژوهش­های ادبیات تطبیقی است که در آن، نویسنده به تفسیر یا بازآفرینی اثر هنری دیگر می­پردازد. توفیق الحکیم و غلامحسین ساعدی، دو نمایشنامه­نویس مطرح در ادبیات عربی و فارسی هستند که به ترتیب در نگارش نمایشنامة بجمالیون و پیگمالیون به اقتباس از اسطورة یون...

متن کامل

مسخ شخصیت در داستان مدرن(بازخوانی"کرگدن"اثر اوژن یونسکو و داستان های "گاو" و "موسرخه" نوشته ی غلامحسین ساعدی)

رنسانس، نه تنها فروپاشی قرون وسطا را در پی داشت، بلکه شیوه ی تفکر و دیدگاه بشر را نیز نسبت به جهان پیرامون و انسان دگرگون کرد. رنسانس که به دنبال خود عصر روشنگری سده ی هجده را به دنبال داشت زمینه ساز جهان و اندیشه ی مدرن بود. جریان مدرنیسم به نوبه ی خود، همراه با موج علمی و اندیشه ی سیاسی و تجربه گری هنری سده ی نوزدهم، ادراک بشر از واقعیت را در سده ی بیستم دگرگون کرد. اما این تحول موجی ناگهانی ...

15 صفحه اول

بررسی تطبیقی نمایشنامه پوچی نزد ساموئل بکت و توفیق الحکیم (مقایسه موردی: چشم به راه گودو و یا طالع الشجره)

نمایشنامه ی «چشم به راه گودو»، مشهورترین نمایشنامه در عرصه ی تئاتر پوچی، نوشته ی ساموئل بکت، الهام بخش نمایشنامه های فراوانی در کشور های مختلف شده است. توفیق الحکیم که خود تحصیل کرده ی اروپا و متأثّر از آرای فلسفی غرب بود توانست با الهام از این اثر، نمایشنامه ی «یا طالع الشجره» را به رشته ی تحریر در آورد. مقایسه ی میان این دو نمایشنامه، تأثیر تئاتر غرب را بر تئاتر عربی به خوبی نشان می دهد. برای...

15 صفحه اول

توفیق الحکیم: زندگی، آثار

توفیق الحکیم، نویسنده معاصر، فرزند یک بانوی اشراف زاده ترک نژاد. وی حقوق را رها کرده، به ادبیات و هنر روی آورد و از جوانی به نمایشنامه نویسی مشغول شد. ولی آثار اصلی خود را پس از تحصیل در فرانسه تدوین کرد. الحکیم را می توان پدر نمایشنامه جدی مصری و رمان مدرن عربی دانست. از این میان، نمایشنامه های فکری ماندگارترین بخش آثار اوست. دغدغه های روشنفکرانه و تامل انگیز، شخصیت پردازیها و فضاسازیهای...

متن کامل

بررسی تطبیقی ساختار نمایشنامه های ضحاک و پیگمالیون غلامحسین ساعدی با الملک اودیب و بجمالیون توفیق الحکیم

یکی از مهم¬ترین موضوعات پژوهش¬های ادبیات تطبیقی، اقتباس است که در آن نویسنده به تفسیر یا بازآفرینی اثر هنری دیگر می¬پردازد. با توجه به پیوند جدایی ناپذیری که از دیرباز میان اسطوره و درام وجود داشته، اقتباس از اسطوره به یکی از موضوعات مورد توجه نمایشنامه-نویسان معاصر ایران و عرب¬ها تبدیل شده است. توفیق¬الحکیم و غلامحسین ساعدی، دو نمایشنامه¬نویس مطرح ادبیات عربی و فارسی هستند که اولی در نمایشنامه...

15 صفحه اول

رئالیسم جادویی در آثار غلامحسین ساعدی

در برخی از آثار ساعدی اعم از نمایشنامه و داستان، بیش از همه ویژگی‌های رئالیسم جادویی، آفرینش موجودات وهمی و استحاله شخصیّت‌ها مدّنظر قرار گرفته است. برخی از وجوه این سبک، در آثار برجسته او مانند عزاداران بَیل، مولوس کورپوس، آشفته حالان بیدار بخت و ترس و لرز منعکس است. از جمله این وجوه، عناصر نامتجانس؛ بویژه موجودات عجیب و ترکیبی میان انسان و حیوان در آثار اوست. در این مقاله، برای نخستین بار در نقد...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 8  شماره 29

صفحات  125- 147

تاریخ انتشار 2018-05-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023