پهنه‏ بندی ماهانۀ میزان آلودگی هوا و بررسی نحوۀ ارتباط آن با عوامل اقلیمی (مطالعۀ موردی: شهر مشهد)

گسترش شهرنشینی و رشد جمعیت و نیز زائرپذیر بودن برخی شهرها، زمینۀ استفادۀ بیش از حد از وسایل نقلیه و به‌تبع افزایش آلودگی را فراهم می‏آورد. بنابراین، با توجه به اهمیت تأثیر آلودگی هوا بر سلامت انسان، در این پژوهش میزان آلودگی هوا از ‌نظر 10PM با استفاده از شاخص استاندارد آلودگی هوا (PSI[1]) و روش وزن‌دهی معکوس فاصله ([2]IDW) در شهر مشهد پهنه‏بندی شده است. از طرفی پارامترهای اقلیمی نظیر سرعت باد، جهت باد و میزان بارش نیز تحلیل شده است. با مقایسه و همپوشانی آنها در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی ([3]GIS) و نیز بررسی میزان ارتباط بین عوامل اقلیمی و شاخص PSI از طریق همبستگی پیرسون، تأثیر عوامل اقلیمی بر کاهش آلودگی هوا تا حدی مشهود است‌ به‏طوری‏که در ماه فروردین به‌دلیل وجود بارش‏های بهاره از میزان آلودگی هوا کاسته شده و در ماه‏های دی و بهمن به‌دلیل وارونگی هوا و برخورداری از بارش کمتر، میزان آلودگی هوا نسبت به ماه‏های گرم سال افزایش یافته است. علاوه بر این، عامل جهت باد بیشترین تأثیر را در کاهش آلودگی هوا داشته و در ماه‏های فروردین و آذر، بیشترین ارتباط بین آنها (به‌ترتیب 902/0- r =،014/0 p = و 817/0-r =،04/0 p =) به چشم می‏خورد. در بیشتر ماه‏ها، بیشترین آلودگی هوا در اطراف ایستگاه‏های صدف، لشگر و نخ‌ریسی در مرکز شهر با داشتن ترافیک بیشتر و نیز میزان بارش و سرعت باد کمتر و جهت باد موافق مشهود است. [1]. Pollutant Standard Index [2]. Inverse Distance Weighting [3]. Geographic Information System