پهنه‌بندی پتانسیل خطر زمین لغزش به روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و رگرسیون چند متغیره (MR) (مطالعه موردی: سراب حوضه کارون شمالی)

در حوزه‌های آبخیز غربی و جنوبی استان اصفهان، ترکیب عوامل طبیعی و انسانی موجب وقوع خسارت‌های زیاد ناشی از زمین لغزش‌ها شده است. یکی از راهکارهای مهم برای کاهش خسارت های ناشی از وقوع زمین لغزش‌ها، دوری جستن از این مناطق است. به‌این منظور باید نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش دقیقی برای این مناطق تهیه شود. برای انجام این پژوهش در آغاز به‌وسیله عکس‌های هوایی، نقشه‌های زمین شناسی موجود و بررسی‌های میدانی نقشه پراکنش زمین لغزش‌ها در حوضه رودخانه ماربر از زیر‌حوضه‌های بالا دست رودخانه کارون با وسعت 800 کیلومتر مربع تهیه شد. سپس ? عامل سنگ شناسی، شیب، کاربری اراضی، بارش، پوشش گیاهی، جهت شیب، و عناصر خطی جاده، گسل و آبراهه درقالب 54 متغیر مورد بررسی قرار گرفت. برای بیشتر کردن دقت، سرعت و سهولت تحلیل از سیستم اطلاعات جغرافیایی در نرم افزار ArcGIS استفاده شد. از هم‌پوشانی نقشه‌های مذکور، 27466 واحد همگن حاصل شد که پایه اعمال روابط حاصل از دو روش تحلیل رگرسیونی چند‌متغیره (MR) و سلسله مراتبی (AHP) از مدل‌های تصمیم‌گیری چند معیاری (MADM) شد. تجزیه و تحلیل نتایج به‌دست آمده نشان داد، هر دو روش، دارای دقت یکسانی در جداسازی پهنه‌های (رده‌های) خطر با شاخص زمین لغزش مشخص می‌باشند. اما روش سلسله مراتبی مبتنی بر دادهای رگرسیونی، بر پایه شاخص مجموع کیفیت که به‌عنوان شاخص صحت از آن یاد می‌گردد، دارای مطلوبیت بیشتری می‌باشد. این مسئله ناشی از بکارگیری تمامی متغیرهای (54 متغیر) ناشی از عملکرد ذاتی و همزمان تمامی پدیده‌های طبیعی و دخیل در رخ‌داد زمین‌لغزش می‌باشد. براساس روش آماری چند متغیره، فقط 30 متغیر از مجموع 54 متغیر در سطح 95% و 99% معنی دار بوده و مابقی اختلاف معنی داری ندارند. ضریب r برای معادله رگرسیون 57% به دست آمد که کاملاً قابل قبول می‌باشد