پایش ترکیبات بیوشیمیایی در برگ مکزیکن‌لایم طی پیشرفت بیماری جاروک لیموترش

بیماری جاروک لیموترش، که توسط Candidatus Phytoplasma aurantifolia ایجاد می­شود، مهم‌ترین عامل محدودکننده تولید لیموترش در مناطق جنوبی ایران است. بنابراین تحقیق حاضر با هدف بررسی تغییرات برخی ویژگی‏های بیوشیمیایی در برگ نهال‌های ریشه‌دار مکزیکن‌لایم آلوده‌شده با فیتوپلاسما و مکزیکن‌لایم سالم طی پیشرفت بیماری (330-90 روز) و امکان جداسازی نهال­های سالم و آلوده تحت شرایط گلخانه­ای پایه­ریزی شد. بدین‏منظور، قلمه­هایی از نهال سالم مکزیکن‌لایم تهیه شد. پس از سه ماه، نیمی از قلمه­های مکزیکن‌لایم با استفاده از پیوندک پوست از نهال آلوده به بیماریگر فیتوپلاسما آلوده شدند. در ادامه تعدادی برگ از هر یک از شش نهال سالم و شش نهال آلوده در بازه­های زمانی 90، 150، 210، 270 و 330 روز پس از آلودگی نمونه­برداری شد و مقدار رنگدانه‏ها، فنل کل، ظرفیت آنتی­اکسیدان، کربوهیدرات محلول و نشاسته در این برگ­ها اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که آلودگی با فیتوپلاسما منجر به کاهش چشمگیر رشد و نیز کاهش وزن ماده خشک بخش هوایی و ریشه نهال‏های مکزیکن‌لایم شد. علاوه بر این، آلودگی غالباً منجر به کاهش مقدار رنگدانه­ها و افزایش معنی­دار مقدار کربوهیدرات محلول و نشاسته شد. همچنین، آلودگی با فیتوپلاسما منجر به افزایش معنی­دار فنل کل و ظرفیت آنتی‏اکسیدان در برگ گیاه میزبان شد. به­علاوه، نتایج تجزیه به مؤلفه‌های اصلی نشان داد که براساس شاخص­های بیوشیمیایی اندازه‏گیری­شده در برگ گیاهان سالم و آلوده طی پیشرفت بیماری، می­توان این گیاهان را از یکدیگر تفکیک نمود. به‏طور کلی نتایج مطالعه حاضر بینشی جدید در مورد پاسخ مکزیکن‌لایم به بیمارگر فیتوپلاسما طی پیشرفت بیماری فراهم نموده و در نهایت مشخص شد که می‏توان گیاهان سالم از آلوده را با بررسی روند تغییرات ترکیبات بیوشیمیایی جداسازی نمود.