وضعیت توسعه اجتماعی در برنامه‌های توسعه ایران با تاکید برشاخص‌های اجتماعی توسعه پایدار شهری

توسعه پایدار شهری متأثر از عوامل متعددی است که یکی از آن‌ها سیاست‌های کلان بالادستی ازجمله برنامه‌های توسعه 5 ساله کشور است. با توجه به انتقاداتی که به این برنامه‌ها وارد است در این مقاله این هدف دنبال می‌شود که اساساً چه مبانی نظری در پشت برنامه‌های توسعه در ایران وجود دارد که مانع از تحقق اهداف آن می‌گردد. برای دست‌یافتن به پاسخ این پرسش، در مقاله حاضر نظریه دولت در باب توسعه اجتماعی و پیامدهای آن برای توسعه شهری پایدار بررسی‌شده است. روش انجام پژوهش تحلیل محتواست و داده‌های موردنیاز به شیوه اسنادی جمع آوری شده است. جامعه آماری پژوهش را برنامه‌های چهارم تا ششم توسعه تشکیل می‌دهند و موادی از برنامه‌های مذکور به‌صورت تمام شماری به‌عنوان نمونه انتخاب‌شده‌اند که حاوی اشاراتی به توسعه اجتماعی بوده‌اند. نتایج بررسی نشان می‌دهند که توسعه اجتماعی در اندیشه دولتمردان کشور محدود به تأمین برخی از نیازهای اولیه است. همچنین مواد مندرج در این برنامه‌ها بسیاری از مؤلفه‌های اصلی توسعه پایدار شهری مانند مشارکت اجتماعی، تنوع فرهنگی و اقلیت‌ها و گروه‌های خاص را در بر‌نمی‌گیرند. مزید بر این موارد، کیفی بودن اکثر شاخص‌های توسعه اجتماعی امکان عملیاتی شدن اهداف و سپس ارزیابی عملکرد دولت را در خصوص میزان تحقق اهداف بیان‌شده سلب نموده است.