وجوه مؤثر بر طراحی مسکن روستایی

مسکن روستایی تحت تأثیر شرایط زندگی روستایی دارای ویژگی‌هایی است که آن‌را از مسکن شهری متمایز می‌کند. پیمایش‌های انجام گرفته در واحدهای مسکونی روستایی ضمن بیان وجود ارزش‌های معماری، مبین ضعف‌هایی است که لزوم مداخله در این نوع معماری را طلب می­کند. در مراحل مداخله در مسکن روستایی حاکمیت تفکر تک­بعدی به جای تفکر جامع­نگر به‌دلیل عدم آگاهی طراح از برخی وجوه مسکن، ناکامی­هایی را به‌دنبال داشته است. به‌عبارتی برخی از ویژگی­های کالبدی مسکن ریشه در عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیط­زیستی زندگی روستایی دارند که در نگاه اول به‌ویژه برای افرادی که تجربه­ زندگی در روستا را ندارند به آسانی قابل تشخیص نیستند. نگاه سطحی به اجزای معماری خانه روستایی غفلت از توجه به ریشه­های پنهان معماری خانه را به‌دنبال آورده که در نهایت عدم توانایی در تحلیل و درک درست از کالبد را در پی داشته است. باید توجه داشت شناخت و درک فرایند تغییر در این ریشه­ها که در گذر زمان اتفاق افتاده و بر معماری امروز مسکن روستایی تأثیر می­گذارد، عامل مهمی در توان پردازش پاسخ به نیازهای امروز مسکن روستایی است. در حالت ایده­آل، اشراف طراح به همه­ وجوه مؤثر بر طراحی مسکن، شرط لازم برای مداخله­ صحیح در آن است. این تحقیق تلاش نموده است که تا حد ممکن، با مرور متون تخصصی به گردآوری وجوه مختلف مسکن روستایی از منظر صاحب‌نظران پرداخته و نیز وجوه جدیدی از مسکن روستایی را که حاصل چند سال مشاهده و تجربه‌­ کار میدانی نگارندگان است، ارائه نماید. به‌عنوان نتیجه، مجموعه­ نسبتاً کاملی از وجوه مؤثر بر طراحی مسکن روستایی ارائه می­شود. این مجموعه شامل وجوه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، محیط زیستی و کالبدی مسکن است. جلب توجه طراحان مسکن به مجموعه­ مذکور، نگاهی جامع به مسکن روستایی را به‌دنبال داشته و گام مؤثری در بهبود نتایج حاصل از مداخلات در مسکن روستایی خواهد بود.