واکنش نخل خرما به اجرای سیستم آبیاری قطره‌ای سطحی و زیر سطحی

محدودیت آب یکی از مهم­ترین عوامل بازدارنده تولید محصولات زراعی به شمار می‌رود، لذا استفاده از روش­های آبیاری تحت‌فشار با هدف بهره­برداری بهینه از منابع آب امری اجتناب‌ناپذیر است. این آزمایش در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان طی سه سال زراعی (1392-1395) در قالب طرح آماری بلوک­های کامل تصادفی به صورت کرت­های یک‌بار خردشده با سه تکرار اجرا گردید. مقدار آب مصرفی در روش آبیاری قطره­ای زیرسطحی در سه ســطح 75، 100 و 125 درصد نیاز آبی و یک سطح در آبیاری قطره­ای سطحی با 100 درصد نیاز آبی در کرت­های اصلی و دو رقم نخل خرمای خاصی و زاهدی در کرت­های فرعی مقایسه گردید. با استفاده از آمار روزانه­ی ایستگاه هواشناسی بهبهان، تبخیر- تعرق گیاه به­صورت روزانه بر اساس مدل پنمن – مانتیث محاسبه شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد بین سطوح مختلف آبیاری از نظر شاخص کارایی مصرف آب اختلاف معنی­دار در سطح 5 درصد وجود داشت. به­طوری­که مقایسه میانگین­ها نشان داد تیمار 75 درصد نیاز آبی با تولید 698/0 کیلوگرم خرما به ازای مصرف یک مترمکعب آب، بیش­ترین کارایی مصرف آب را به خود اختصاص داد و به­تنهایی در رده­ی نخست قرار گرفت. مقایسه میانگین اثرات متقابل نشان داد تیمار 75 درصد نیاز آبی در رقم زاهدی با تولید 744/0 کیلوگرم در ازای مصرف یک مترمکعب آب برتر بود. تیمار 75 درصد نیاز آبی موجب صرفه­جویی در مصرف آب شده است. به­طوری که استفاده از تیمار آبیاری قطره­ای زیرسطحی موجب کاهش مصرف آبی معادل 6/2509، 2/5019 و 3/2630 مترمکعب در هکتار به­ترتیب در مقایسه با تیمارهای 100 و 125 درصد نیاز آبی در قطره­ای زیرسطحی و تیمار قطره­ای سطحی شده است. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که در صفت حجم، اثرات سطوح آبیاری و رقم در سطح 5 درصد معنی­دار شد ولی اثرات متقابل آبیاری و رقم معنی‌دار نشد. در صفت سفتی بافت، تیمار 75 درصد نیاز آبی با سفتی 3/11 نیوتن بر مترمربع در جایگاه نخست قرار گرفت. نتایج نشان داد کاربرد روش آبیاری قطره­ای زیرسطحی بر روی نخیلات محدودیت نداشته و موجب کاهش آب کاربردی بدون تأثیر معنی‌دار بر عملکرد شده است.