واکنش فیزیولوژیک و بیوشیمیایی ارقام مختلف سویا به تنش کم آبی در مراحل رشد رویشی و زایشی

با توجه به اهمیت سویا و اثر کمبود آب در مناطق خشک و نیمه خشک به کاهش عملکرد آن گیاه، این تحقیق به ­منظور بررسی واکنش فیزیولوژیک و بیوشیمیایی ارقام مختلف سویا در مواجهه با تنش کم­ آبی در مراحل مختلف رشد رویشی و زایشی، آزمایشی به ­صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­ های کامل تصادفی با چهار تکرار در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه در سال 92-1391 اجرا شد. تیمارهای مورد برسی شامل: رژیم آبی (1- شاهد، 2- تنش کم­آبی از مرحله رشد رویشی و 3- تنش کم­آبی از مرحله رشد زایشی تا رسیدگی) و رقم ­های مختلف سویا (شامل: Williams، L17، M9، M7 و Zan) بودند. براساس نتایج، اعمال تنش کم­ آبی در هر دو مرحله رشد رویشی و زایشی در مقایسه با تیمار شاهد به غیر از رقم M7، اثر معنی­ داری بر عملکرد دانه سایر ارقام مورد بررسی داشت. بیش­ترین کاهش عملکرد دانه در هر دو سطح تنش کم­آبی مربوط به رقم Williams به­ ترتیب 57 و 51 درصد کاهش بود. اعمال تنش کم­آبی در مراحل رشد رویشی و زایشی به­ طور معنی­ دار محتوی رنگدانه ­های کلروفیل a و b، حداکثر کارایی فتوشیمیایی فتوسیستمII، پروتئین­ های محلول و محتوی نسبی آب برگ را کاهش و محتوی کارتنوئیدها، قندهای محلول و پرولین و مقدار مقاومت روزنه­ای و سرعت فعالیت آنزیم­ های کاتالاز، پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز برگ را افزایش داد. در بین صفات مورد بررسی، مقاومت روزنه­ ای و محتوی پرولین برگ ­ها در شرایط تنش کم­ آبی بیش­ترین افزایش را نسبت به شرایط کنترل داشتند. در بین آنزیم ­های آنتی­ اکسیدان، پراکسیداز بیش­ ترین سرعت فعالیت را در هر دو شرایط رطوبتی در ارقام مورد بررسی داشت.