واکاوی گفتمان حاکم بر کلاس‌های نظری دوره کارشناسی پرستاری

مقدمه: گفتمان حاکم بر آموزش پرستاری در ایران مبهم است و بررسی نقادانه آن منجر به باز شدن بستر این گفتمان می‌شود و می‌تواند راه‌گشایی برای کشف الگوهای بازنمایی شده در فرهنگ حاکم باشد. این مطالعه با هدف واکاوی گفتمان حاکم بر کلاس‌های نظری دوره کارشناسی پرستاری انجام شد. روش‌ها: مطالعه حاضر یک مطالعه کیفی به روش تحلیل گفتمان فرکلاف (Fairclough) بود. مشارکت‌کنندگان اساتید و دانشجویان پنج دانشکده پرستاری مامایی دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران شامل دانشکده پرستاری مامایی تهران، اصفهان، مازندران (آمل)، بابل و یاسوج بودند. داده‌های پژوهش حاصل از بررسی 25 مصاحبه انفرادی، 12 گروه متمرکز، 22 مشاهده کلاس نظری و خوانش 32 جزوه، 48 پاورپوینت و 25 سؤال امتحانی از دانشکده‌های محیط پژوهش بود. نتایج: دال‌های کلیدی آموزش نظری پرستاری عناصری نظیر، بیمارمحوری، پاتوفیزیولوژی، تشخیص و درمان بود و مواردی نظیر مراقبت پرستاری و فرایند پرستاری به عنوان دال‌های شناور این مطالعه بود. بر اساس نتایج مطالعه، هرچند کارگزاران گفتمان آموزش دانشگاهی پرستاری به قدرت واژگان اختصاصی پرستاری نظیر مراقبت محوری و فرایند پرستاری در عرصه‌ی آموزش نظری پرستاری پی برده‌اند و سعی دارند دال‌های شناور را در گفتمان پرستاری تعریف و تثبیت نمایند اما همچنان این امر به‌درستی اتفاق نیفتاده است و غلبه گفتمان بیومدیکال یا زیست پزشکی در تک تک اجزای این گفتمان قابل لمس است. نتیجه‌گیری: با توجه به غلبه گفتمان بیومدیکال، لزوم مفصل‌بندی مجدد بر مبنای دال‌های برگرفته از حرفه‌ی پرستاری لازم و ضروری است و باز تعریف مؤلفه‌های پارادایمی غالب، گفتمان تازه‌ای را طلب می‌کند؛ گفتمانی که با عناصر استخراج‌ شده از حقیقت و ماهیت رشته و نیز دال‌های مقبول سیال در نظم گفتمانی آموزش نظری پرستاری مانند مراقبت محوری بتواند از حاشیه خارج‌ شده و به متن گفتمان آموزش دانشگاهی رسوخ کند.