واکاوی تکفیر ابنسینا از سوی غزالی در مسئله علم خداوند به جزئیات
نویسنده
چکیده مقاله:
غزالی، از تأثیرگذارترین متکلمان مسلمان، در کتاب تهافت الفلاسفه در مسئله سیزدهم به پریشانگویی فیلسوفان و تناقضات آنها در مسئله «علم خداوند به جزئیات» میپردازد. انگشت اتهام او صریحاً متوجه شخص ابنسینا در خصوص تلقی او از چگونگی علم خداوند به جزئیات است که به گمان غزالی این نوع تلقی عملاً انکار علم خداوند بوده و موجب کفر است. در این مقاله میکوشیم ضمن تبیین دیدگاه امام محمد غزالی و ابنسینا در این مسئله خاص، آن دیدگاهها را مقابل هم قرار داده و نشان دهیم که منشأ این اتهام صرفاً یک سوء فهم بوده است، آن هم از ناحیه کسی که مدعی است دغدغه دینیاش او را به این موضعگیری واداشته است. غزالی گمان میکرد که مشائیان و به طور مشخص ابنسینا، از ترس راه یافتن تغییر به ذات خداوندی، علم خدا به جزئیات را انکار کردهاند و این در حالی است که مشائیان خود "قدیم متغیر" را دارای فرضی عقلی میدانستند. پس بهتر آن بود که ایشان با مبنای خودشان علم خداوند به جزئیات را میپذیرفتند و نگران تغییر هم نمیبودند. امّا غزالی توجه نکرده است که خدا از نظر مشائیان نمیتواند همان قدیم متغیر باشد و بنابراین، این نتیجه در پایان این نوشته به دست آمده که انگیزه مشائیان و خصوصاً شخص ابنسینا در تبیین و تفسیر چگونگی علم خداوند به جزئیات مقدستر از آن بوده که نسبت کفر به ایشان روا باشد.
منابع مشابه
علم خداوند به جزئیات در کلام شیعه و آثار آن
علم یکی از صفات ذاتی خداوند می باشد و اعتقاد به آن از مسلمات دین اسلام محسوب می شود و در آیات و روایات این صفت به طور فراوان مورد توجه قرار گرفته است.یکی از مباحث مهم در علم خداوند ،علم او به جزئیات می باشد .اعتقاد و باور به صفت علم خداوند آثار فراوانی دارد از جمله اینکه موجب می شود انسان نسبت به برخی کارها و حرکات قبیح که از چشم دیگران پنهان است و در خلوت انجام می دهد پرهیز نماید حتی اعتقاد قل...
15 صفحه اولبررسی و نقد سیدجلال الدین آشتیانی به ایرادهای غزالی در باب علم خدا به جزئیات
مسئله علم خدا به امورجزئی، یکی از سه مسئلهای است که ابو حامد غزالی به زعم اینکه فلاسفه آن را انکار می کنند،در صدد تکفیرآنها بر آمده است. این مسئله به نحوعام -با صرف نظر از اینکه خدارا عالم به امور کلی ویا امور جزئی بدانیم- نزد متکلمان وحکمای اسلامی از اهمیت بسزائی بر خوردار است به طوری که بنا به گفتۀ آشتیانیموضوعات مهمی از جمله: معاد،نبوّت وولایت متکی و مبتنی بر این مسئله اند. بنابراین ورود به ...
متن کاملعلم خداوند به جزئیات از دیدگاه حکمت متعالیه و بررسی آن در آیات و روایات
یکی از مسائل مهمی که در بحث خداشناسی از جایگاه ویژه ای برخوردار است مسأله علم خداوند به جزئیات عالم هستی (مادیات) قبل از آفرینش و در مقام ذات و همینطور بعد از خلقت و در مقام فعل می باشد. در این پژوهش به بررسی علم خداوند به جزئیات از دیدگاه حکمت متعالیه و آیات و روایات پرداخته شده است.در ابتدا،مبادی تصوری و تصدیقی مسأله علم مانند ماهیت و اقسام علم بیان شد و معلوم گردید که ماهیت و حقیقت علم از ...
15 صفحه اولعلم خداوند
چگونگی علم خداوند به مخلوقات باتوجه به بساطت ذات او‘مسأله ای است که از دیرباز مورد بحث فلاسفه اسلامی بوده است . حکمای مشاء قایل به علم حصولی فعلی خداوند به اشیاء و حکمای اشراقی معتقد به علم حضوری باری تعالی به اشیاء بوده اند و در اینکه این علم ‘ اجمالی است یا تفصیلی و اگر تفصیلی است چگونه با بساطت ذات حق سازگار است نیز آرایی مطرح بوده است . از جمله مسائلی که در حکمت متعالیه ملاصدرا به خوبی حل ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 13 شماره 52
صفحات 93- 131
تاریخ انتشار 2012-06-21
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023