نگرش دانشجویان و دانش‌آموختگان دکتری کتابداری و اطلاع‌رسانی درباره چشم‌انداز فرصت‌های شغلی این رشته

هدف: هدف از تحقیق حاضر شناسایی عوامل و مؤلفه‌های مؤثر بر چگونگی نگرش دانشجویان و دانش‌آموختگان مقطع دکتری کتابداری و اطلاع‌رسانی درباره فرصت‌های شغلی این رشته است. روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش حاضر مطالعه آمیخته (ترکیبی) است که در بخش کمّی آن از پرسشنامه و در بخش کیفی از مصاحبه استفاده شده است. گروه مورد مطالعه دانشجویان و دانش‌آموختگان دکتری کتابداری و اطلاع‌رسانی در سال‌های 1388 - 1390 است که در دانشگاه‌های دولتی و آزاد یا مشغول به تحصیل بوده‌اند یا به‌‌تازگی فارغ‌التحصیل شده‌اند. از 120 نفر عضو این گروه 62 نفر به پرسشنامه الکترونیکی پاسخ گفته‌اند و 15 نفر نیز در مصاحبه تلفنی شرکت کرده‌اند. داده‌های گردآوری شده در بخش کمّی از طریق پرسشنامه محقق‌ساخته گردآوری و براساس آمار توصیفی تحلیل شده است. پس از آن در بخش کیفی داده‌های مورد نیاز از طریق مصاحبه گردآوری با رویکرد کیفی تحلیل شده‌اند. یافته‌ها: نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که از میان عوامل مؤثر بر موفقیت در یافتن شغل مناسب، گروه مورد مطالعه در این تحقیق بیشترین امتیاز را به‌‌ترتیب به پیشینه آموزشی، مهارت‌های رایانه‌ای، پیشینه پژوهشی، برخورداری از مهارت زبان انگلیسی، و برخورداری از مهارت‌های ارتباطی نسبت می‌دهند. پس از این عوامل، موضوع پایان‌نامه و شهرت استادان راهنما و مشاور از نظر آنان مهم تلقی می‌شود. نتایج تحلیل مصاحبه‌ها نیز نشان می‌دهد که آنان علاوه بر عوامل مذکور به متغیرهای دیگری همچون علایق فردی، توان تخصصی، موقعیت جغرافیایی محل استخدام، پیگیری اخبار بازار کار، اعتبار دانشگاه محل تحصیل، کارورزی و مهارت‌های عملی، و سرانجام توان برقرای ارتباط با متخصصان حوزه‌های دیگر نیز اشاره کرده‌اند. از نظر جامعه مورد مطالعه، مهم‌ترین موانع بازدارنده در فرآیند استخدام عبارتند از: فقدان شایسته‌‌سالاری، نبود مقبولیت اجتماعی، جذب نیروهای غیرمتخصص، نبود شفافیت در فرآیند استخدام، مصاحبه غیرتخصصی در آزمون استخدامی و نبود هماهنگی میان پذیرش دانشجو و ظرفیت بازار کار. نتیجه‌گیری: دانشجویان و دانش‌آموختگان این رشته از یک‌سو امیدوارند براساس امتیازهایی که در خلال تحصیل در مقطع دکتری کسب کرده‌اند فرصت‌های شغلی بهتری به‌‌دست آورند، و از سوی دیگر نیز نگرانند موانع کوچک و بزرگی که در این راه وجود دارد، آنان را از رسیدن به جایگاهی که سزاوار آنند بازدارد.