نگاره‌های ساحلی و قواعد ژئومورفیک سکونتگاهی (مطالعۀ موردی: ساحل شمالی خلیج فارس)

چیدمان فضای سکونتگاه‏ها دارای منطق خاصی است و از قوانین ویژه‏ای هم تبعیت می‏کند. از جمله نگاره‏های ژئومورفولوژیک، که میراث تغییرات سطح تراز آب دریاست و جمعیت کثیری از مردم دنیا در آن سکونت گزیده‏اند، نگاره‏های ساحلی است. براساس مطالعات اخیر، خلیج‏فارس از هجده‏هزار سال پیش تراز 70 متر بالاتر از سطح امروزی را هم تجربه کرده و حاصل چنین بالاآمدگی و رسوب‏گذاری دریایی دشت‏های ساحلی است که در اصطلاح پدیدارشناسی به آن نگارة دریایی اطلاق می‏شود. آنچه برای یک ژئومورفولوژیست اهمیت پیدا می‏کند درک تحلیل‏های ژئومورفولوژیکی قواعد چیدمان این سکونتگاه‏هاست. نگارندگان در این مقاله کوشیده‏اند، ضمن طرح مفاهیم جدیدی در دانش ژئومورفولوژی، بر اساس روش تحلیل گفتمان و تفسیر پدیدارشناختی، به استخراج منطق ریاضی چیدمان فضا‏ی سکونتگاهی در سواحل خلیج‏فارس مبادرت کنند. حاصل بررسی‏های به‏عمل‏آمده با این روش نشان می‏دهد که: منطق چیدمان سکونتگاه‏های نگارة دریایی در خوزستان با نگاره‏های ساحلی به‏ سمت شرق تفاوت دارد. سکونتگاه‏های شهری در نگارة دریایی خوزستان از قانون بیفورکاسیون تبعیت می‏کنند. سکونتگاه‏های روستایی در نگارة دریایی خوزستان از قاعدة مآندرینگ وجه محدب تبعیت می‏کنند. سکونتگاه‏های ساحلی در نگارة دریایی بوشهر- بندرعباس از قاعدة frequency- Magnitude تراس‏های دریایی تبعیت می‏کنند.