نکته‌ای نویافته و صفتی شاعرانه در تاریخ جهانگشا
نویسندگان
چکیده مقاله:
چکیده تاریخ جهانگشای جوینی یکی از برترین آثار منثور زبان فارسی در سبک فنّی و مصنوع است. نویسندۀ کتاب در جای‌جای کتاب کوشیده است که هم تاریخی مستند ارائه دهد و هم خوانندگان کتاب را از اوضاع و احوال مغولان در دربار و فجایع آنها آگاه کند. زبانی که جوینی برای بیان خود به کار گرفته است، به تناسب سبک دوره، ناگزیر زبانی شاعرانه است که در این میان از شگردهای بلاغی و عناصر تصویرساز بهرۀ بسیاری گرفته است. یکی از مواردی که جوینی در آن بسیار هوشمندانه عمل کرده است انتخاب نام کتاب است. رسم‌الخط فارسی از گذشته تا امروز تغییرات بسیاری به خود دیده است؛ برای نمونه در رسم‌الخط پیشین حروف «پ، چ، ژ، گ» را به شکل همان حروف نزدیک به آنان؛ یعنی «ب، ج، ز، ک» می‌نوشتند و خواننده در سیاق عبارت اصل واژه را درمی‌یابید. در این مقاله که به روش تحلیلی-توصیفی و برپایۀ منابع کتابخانه‌ای می‌باشد، تلاش شده است که هدف و خواستۀ جوینی در برگزیدن نام کتاب و همچنین هنر نویسنده در انتخاب این نام شاعرانه مشخص شود. صفات شاعرانه و هنرهای بلاغی و زیباشناسی همواره مورد توجّه و دلخواه جوینی بوده است که با انتخاب نام کتاب، صفتی شاعرانه را با ایهامی نغز و هوشمندانه با کمک دوگانگی خوانش رسم‌الخط فارسی به گونه‌ای به کار برده است که هم خاطر تاتاران را خوش داشته است و هم پیامی مهم از جنایات مغولان را به خوانندگان کتاب خود در طول تاریخ داده است.
منابع مشابه
بازتاب اندیشۀ مشیّت الهی در تاریخنگاری عصر ایلخانی (با تأکید بر تاریخ جهانگشا و تاریخ وصّاف)
این پژوهش می‌کوشد با شناخت دیدگاه دو تن از مورّخان عصر ایلخانی در موضوع اندیشۀ مشیّت الهی، بازتاب آن را در محتوا و روش تاریخنگاری آنان بازجوید. از این رو، برای تحقّق این هدف، پرسشهای زیر مطرح است: از دیدگاه مورّخان یادشده، محرک تاریخ و راهبرندۀآن چیست؟ این تفکّر تحتتأثیر چه عواملی شکل گرفته‌است؟ دیدگاههای یادشده چه اثری در روش تاریخنگاری آنان داشتهاست؟ در پاسخ به این پرسشها، فرضیۀ زیر ارا...
متن کاملتقابل گفتمان هویت غالب و مغلوب زنان ایرانی و مغولی در تاریخ جهانگشا
تاریخ جهانگشای علاوه بر اهمیت تاریخی و اجتماعی، از منظر تحلیل نظامهای گفتمانی نیز اثری درخور تأمل است. در غلبة نظام گفتمانی مسلط بر اثر، یعنی «گفتمان جنگ»، یکی از رویکردهای گفتمانی متمایز آن را باید در شیوة حضور اجتماعی زنان بررسی کرد. تمرکز پژوهش حاضر بر رویکرد نقش‌گرایی هالیدی است؛ رویکردی که الگوهای تجربه را در قالب فرایندها و از طریق فرانقش اندیشگانی در زبان بازنمایی می‌کند. با تمرکز بر ای...
متن کاملبازفهم قرآن و حدیث در تاریخ جهانگشا حملۀ مغولان و اثر آن بر عزت نفس ایرانیان
پس از حملۀ مغول، تاریخ‌‌‌نویسان متعددی به شرح وقایع این رویداد پرداختند. یکی از آثار مهم این دوره، تاریخ جهانگشای جوینی است. کاربرد گستردۀ آیات و احادیث و روایات در این اثر به منظور توجیه حملۀ مذکور جلب نظر می‌کند؛ گویی مؤلف خواسته است از همۀ آگاهیهای قرآنی خود برای طبیعی جلوه دادن رویدادهای تلخ و فاجعه‌بار حملۀ مغولان بهره جوید و هر آنچه در قرآن کریم در بارۀ حکمت و رحمت خداوند گفته شده است، بر...
متن کاملبازتاب اندیشۀ مشیّت الهی در تاریخنگاری عصر ایلخانی (با تأکید بر تاریخ جهانگشا و تاریخ وصّاف)
این پژوهش می کوشد با شناخت دیدگاه دو تن از مورّخان عصر ایلخانی در موضوع اندیشۀ مشیّت الهی، بازتاب آن را در محتوا و روش تاریخنگاری آنان بازجوید. از این رو، برای تحقّق این هدف، پرسشهای زیر مطرح است: از دیدگاه مورّخان یادشده، محرک تاریخ و راهبرندۀآن چیست؟ این تفکّر تحتتأثیر چه عواملی شکل گرفته است؟ دیدگاههای یادشده چه اثری در روش تاریخنگاری آنان داشتهاست؟ در پاسخ به این پرسشها، فرضیۀ زیر ارائ...
متن کاملنقد و بررسی تحقیقات شرق‌شناسان فرانسوی در باب تاریخ جهانگشا و جامع‌‌التواریخ
در میان کتب تاریخی که در دورۀ مغول نوشته شده، تاریخ جهانگشای جوینی و جامع التواریخ رشیدی به دلایل گوناگون سرآمد سایر کتاب‌هایند و در نوع خود مآخذی متفاوت و ممتاز تلقّی می‌شوند. از طرف دیگر، حدود پانصد سال پس از حملۀ مغولان و تاخت و تاز آنها در مناطق وسیعی از آسیا، در اروپای قرن نوزدهم میلادی که شرق‌‌شناسی با رویکرد متن محور در محافل فرهنگی آن رواج یافته بود، این دو کتاب مورد اقبال برخی شرق‌شناسا...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 9 شماره 16
صفحات 161- 180
تاریخ انتشار 2020-02-20
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023