نقش گرایش‌های مذهبی حاکمان در توسعه موقوفات از قرن هفتم تا دوره انقلاب اسلامی

نویسندگان

  • زهرا مباشرامینی دانشجوی دکتری، گروه تاریخ-تاریخ تمدن و ملل اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
  • ستار عودی دانشیار، گروه تاریخ، ، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
  • محمد سپهری استاد، گروه تاریخ، ، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
چکیده مقاله:

ازآنجایی‌که وقف نوعی سرمایه‌گذاری برای برطرف نمودن نیازهای مادی و معنوی مردم است ازلحاظ اجتماعی یک‌نهاد کلان اجتماعی محسوب می‌شود لذا مطالعه در این حوزه حائز اهمیت است. با تهاجم  مغولان به ایران در (616 ه ق)، بسیاری از آثار وقفی تخریب شد. بعد از دوران گذار اولیه، بهبود شرایط اجتماعی و گرایش حاکمان مغول به اسلام، اهتمام به نهاد وقف از سوی حاکمان و مردم بیش از پیش فزونی یافت. این پژوهش با هدف شناسایی انگیزه‌های و عوامل مؤثر بر توسعه موقوفات حاکمان، از آخرین دوره حکومت نا مسلمانی(از اوگتای قاآن تا غازان خان) تا دوره انقلاب اسلامی به اجرا درآمده‌است. پژوهشگر با فرض تأثیرگذاری نگرش حاکمان در تقویت و یا تضعیف نها‌د وقف و از طریق بازیابی اطلاعات کتابخانه‌ای و بررسی اسناد تاریخی به این سؤال اساسی پرداخته که انگیزه‌های حاکمان در دوره‌های مختلف تا چه اندازه در توسعه و ترویج نهاد وقف مؤثر بوده است؟ نتایج به‌دست‌آمده نشان داد یکی از علل سیر تحولی اوقاف در دوره‌های مذکور گرایش‌های مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و مذهبی حاکمان بوده است. با شکل‌گیری نظام جمهوری اسلامی و تأثیرگذاری شگرف امام (ره) به عنوان فقیهی عالم در مردم، نهاد وقف  رونق بی‌سابقه‌ای یافت. چرا که بنیانگذار جمهوری اسلامی حامی توسعه‌ی فرهنگ وقف بوده‌اند و موجب نفوذ بیشتر مفاهیم اسلامی در بین مردم و ترغیب آنان به وقف شدند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تصوف اسلامی در آذربایجان تا آغاز قرن هفتم

تصوف در آذربایجان، بنا به دلایل مختلف دیرتر از سایر نقاط اسلامی آغازشد. هرچند که رگه هایی از اندیشه هایِ عرفانیِ قبل از اسلام در نظرات برخی ازمتصوفه دیده می شود. ولی اغلب، تصوفِ معتدل و مقیّد به شریعت مورد توجّه وتبعیّت آن ها بوده است تا حدی که باباهای بی اعتنا به رسومِ خانقاهی و گاهشوریده حال، مکاشفات خود را در راه تبلیغ شریعت به کار می بستند. صوفیانآذربایجان تا قبل از تسلط مغول، پایبند به تصوف عملی ...

متن کامل

تصوف اسلامی در آذربایجان تا آغاز قرن هفتم

تصوف در آذربایجان، بنا به دلایل مختلف دیرتر از سایر نقاط اسلامی آغازشد. هرچند که رگه هایی از اندیشه هایِ عرفانیِ قبل از اسلام در نظرات برخی ازمتصوفه دیده می شود. ولی اغلب، تصوفِ معتدل و مقیّد به شریعت مورد توجّه وتبعیّت آن ها بوده است تا حدی که باباهای بی اعتنا به رسومِ خانقاهی و گاهشوریده حال، مکاشفات خود را در راه تبلیغ شریعت به کار می بستند. صوفیانآذربایجان تا قبل از تسلط مغول، پایبند به تصوف عملی ...

متن کامل

نقش حاکمان شیعی بویهی در شکوفایی ادبی قرن چهارم هجری

حکومت آل بویه در 322 هـ پس از تصرف شیراز به دست علی بن بویه فرزند ارشد بویه، اعلان موجودیت کرد. فرزندان بویه توانستند به سرعت، متصرفات خویش راگسترش داده و تسلط خود را بر ایران و عراق تحکیم بخشند. از آنجایی که خاندان بویه دارای مذهب شیعه بودند، منشأ تحولات عظیمی در راستای اهداف شیعه شدند. علاقهء پادشاهان بویهی به فرهنگ و ادب موجب شد تا آنان اقدامات شایسته ای از جمله, حمایت از شاعران و دانشمندان ...

متن کامل

از انقلاب سفید تا انقلاب اسلامی

نویسنده در این مقاله تلاش نموده است تا از طرفی علل اجتماعی ـ اقتصادی،  و از طرف دیگر آرا و نظریاتی (داخلی / خارجی) را در خصوص انقلاب سفید و بویژه اصلاحات ارضی تحلیل نماید. اشرف با اشاره به فشارهای مختلفی که در خصوص انجام اصلاحات بر دولت شاه وارد می‌شد، اساساً بنیان تفکر مبتنی بر انجام اصلاحات را در بیرون از دولت محمدرضا پهلوی جستجو می‌نماید. وی در این مقاله به بررسی روابط ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 14  شماره 50

صفحات  209- 228

تاریخ انتشار 2020-05-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023