نقش نوزمین‎ساخت در تحوّلات ژئومورفولوژیک مرز ساختاری البرز جنوبی ـ ایران مرکزی (مطالعه‎ی موردی: حوضه‎ی حبله‎رود)

نویسندگان

  • سیاوش شایان استادیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه تربیت مدرّس
  • محمدرضا قاسمی استادیار پژوهشکده‎ی سازمان زمین‎شناسی
  • مریم جابری دانشجوی دکترای ژئومورفولوژی، دانشگاه تربیت مدرّس
چکیده مقاله:

رودخانه‎ی حبله‎رود، جریان دائمی حوضه‎ی آبریز کویر مرکزی است که در مرز ساختاری البرز جنوبی ـ ایران مرکزی واقع شده است. به‎دلیل فعّال‎بودن زمین‎ساخت البرز، لندفرم‎های کواترنری در این محدوده تا اندازه‎ی زیادی تحت تأثیر گسل‎های اصلی و فعّال منطقه قرار دارند. در این پژوهش، برای شناسایی مناطق فعّال از نظر حرکات زمین‎ساختی، شاخص‎های ژئومورفولوژیکی زمین‎ساختی از تصاویر ماهواره‎ای و DEM10 M استخراج شده است. این شاخص‎ها شامل: شاخص گرادیان طولی رودخانه (Sl)، عدم تقارن حوضه‎ی زهکشی (Af)، انتگرال فرازسنجی (Hi)، سینوسیتی پیشانی کوهستان (Smf)، شکل حوضه (Bs) و نسبت عرض بستر درّه به ارتفاع آن (Vf) هستند. علاوه‎بر آن، به‎دلیل تراکم زیاد گسل‎ها، در بررسی‎ها برای نخستین‎بار شاخص دیگری به‎نام چگالی گسل (Fd) مورد استفاده قرار گرفت. به‎دلیل همگن نبودن شاخص‎ها برای تمامی بخش‎های منطقه، تمام متغیّر‎ها در یک جدول ماتریسی قرار گرفته و بر اساس ویژگی‎های منطقه، ارزش‎گذاری و پس از بی‎بُعدسازی، در مدل SAW قرار گرفت و به چهار رده‎ی بسیار فعّال، فعّال، متوسّط و فعّالیّت کم، تقسیم‎بندی شدند. به‎منظور ارزیابی نتایج به‎دست‎آمده با پژوهش میدانی و دستگاه GPS، مناطق فعّال حوضه مورد بررسی قرار گرفت و با شواهد ژئومورفولوژیکی به‎دست‎آمده مانند پادگانه‎ی رودخانه‎ای ارتفاع یافته، درّه‎های V شکل، توالی مخروط‎افکنه‎ها، تغییر مورفولوژی رودخانه و... نتایج به‎دست‎آمده مورد تأیید قرار گرفت. بررسی‎ها نشان می‎دهند با وجود حضور گسل‎های اصلی و فعّالی همچون گسل مشا، فیروزکوه، سرخه کلوت، سیّدآباد و حصاربن، میزان فعّالیّت در تمامی بخش‎های منطقه یکسان نبوده و بخش‎های جنوبی منطقه دارای بیشترین فعّالیّت است، بنابراین بر اساس این پژوهش، فعّال‎ترین گسل منطقه، راندگی گرمسار معرّفی می‎شود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

اجزا ی زمین ساختی دامنه جنوبی البرز مرکزی ـ خاوری

دامنه جنوبی البرز مرکزی ـ خاوری، متشکل از اجزا ی زمین ساختی متعددی است که در این مقاله معرفی و تحلیل شده اند. این منطقه شامل یک سامانه راندگی پیچیده در شمال و یک حوضه پیشانی وسیع در جنوب مرز مناطق ساختاری البرز ـ ایران مرکزی است. تغییر روند کمربند کوهستانی البرز از شمال باختری ـ جنوب خاوری به شمال خاوری ـ جنوب باختری (از شمال سمنان تا شمال اسفراین) سبب تشکیل دو انحنای مهم در آن شده است که در ای...

متن کامل

ارزیابی تغییر شکل لرزه ای پوسته در مرز البرز جنوبی و ایران مرکزی

three medium magnitude events happened inside the transitional border of south alborz and central iran; namely kahak-qom 2007/06/18 event with ml 5.6, zanjan 2008/05/27 event with ml 5.3 and aradan-garmsar 2007/11/19 event with ml 5.1. this provides us the opportunity to compute focal mechanism and stress drop of the events and compare them with those events happened within the alborz range.

تحلیل ریخت‌زمین‌ساختی دامنه جنوبی البرز مرکزی

تحلیل و بررسی مورفوتکتونیک حوضه‌ی آبریز می‌تواند در شناخت تکتونیک فعال منطقه مفید بوده و اطلاعات مهم و ارزشمندی در مورد شرایط زمین‌ساختی منطقه و میزان فعالیت تکتونیکی منطقه‌ی مورد نظر، در اختیار ما قرار دهد. در این مقاله زمین‌ساخت فعال دامنه‌ی جنوبی البرز مرکزی در حوضه‌های آبریز جاجرود، ایوانکی و حبله‌رود (گلوشوت) با استفاده از شاخص‌های مورفومتری ناهنجاری سلسله مراتبی (Ha)، شاخص انشعابات (Bi)، ...

متن کامل

نشانههای زمینریختی زمینساخت فعال حوضه رودخانه کرج در دامنه جنوبی البرز مرکزی، شمال ایران

در این مقاله به بررسی زمینساخت فعال نسبی حوضه کرج بر اساس شاخصهای زمینریختی پرداخته‌شده است. این شاخصها عبارتند از: شاخص طول- شیب رودخانه...

متن کامل

تغییرات زمانی- مکانی پوشش برف دامنه‌های جنوبی البرز مرکزی

با توجه به نقش کلیدی پوشش برف در تأمین منابع آب و اثرگذاری آن بر سیستم‏های زیست‏محیطی، هدف از مطالعة حاضر پایش پوشش برف و تغییرپذیری مکانی و زمانی آن در دامنه‏های جنوبی البرز است. بدین منظور، از داده‏های ساعتی و ماهانة ایستگاه‏های منطقه و محصولات برف‏سنجندة مودیس استفاده شد. ارزیابی دقت داده‏های سنجنده در مقابل داده‏‏های ایستگاهی بیانگر ارتباط مناسب میان آن‏هاست؛ به‏طوری‏که در صورت حذف محدودیت ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 44  شماره 4

صفحات  81- 98

تاریخ انتشار 2012-12-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023