نقش مدیریت چرای دام بر خصوصیات پوشش گیاهی در مراتع ییلاقی چهار باغ استان گلستان

نویسندگان

  • اسماعیل شیدای کرکج فارغ التحصیل دکترای علوم مرتع، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران.
  • جواد معتمدی استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ایران.
  • حمید سیروسی دانشجوی دکترای علوم مرتع، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران.
  • فاطمه علیلو دانشجوی دکترای علوم مرتع، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران.
چکیده مقاله:

مدیریت چرا یکی از موارد اساسی در مدیریت اکوسیستم­های مرتعی بوده و هدف از آن استفاده بهینه از مناطق تحت چرا به‌منظور دستیابی به بازده مطلوب و حفظ پایداری اکوسیستم­های مرتعی است. برای ارزیابی پاسخ پوشش گیاهی به چرا در مراتع ییلاقی چهارباغ استان گلستان در پنج منطقه مختلف چرایی، تراکم گیاهی، درصد تاج پوشش گیاهی و خصوصیات عملکردی اندازه­گیری شد. به‌این‌ترتیب با استفاده از روش آماری و با توجه به اندازه تاج پوشش گیاهان غالب منطقه، در حدود 20 پلات با اندازه یک مترمربعی و بهره­گیری از روش سیستماتیک- تصادفی جهت نمونه­برداری برای هر سایت در نظر گرفته شد و میزان درصد تاج پوشش گونه­ها و تراکم گیاهی (تعداد در واحد سطح) در داخل هر پلات یادداشت گردید. با استفاده از تجزیه واریانس و آزمون دانکن میانگین پارامترهای مورد بررسی تجزیه و تحلیل شد و با استفاده از روش آنالیز خوشه­ای و ضریب جاکارد ترکیب پوشش گیاهی از نظر شباهت در شدت­های مختلف چرا مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که شدت چرا تأثیر معنی­داری روی پوشش گیاهی منطقه دارد. به‌طوری‌که با افزایش شدت چرا از تراکم گونه­های مطلوب کاسته و بر تراکم گونه­های نامطلوب افزوده می­شود. منطقه قرق دارای بیشترین مقدار تراکم گونه‌های مطلوب مرتعی است. برخی خصوصیات عملکردی نظیر چندساله­ها، همی کریپتوفیت­ها، کاموفیت­ها، گندمیان و گیاهان کم‌شونده به‌طور معنی­داری با افزایش چرا کاهش پیدا کردند. بیشترین افزایش مربوط به فرم رویشی گندمیان با میزان تراکم 8/9 و کلاس خوشخوراکی I با میزان تراکم 8/22 بوده که مربوط به منطقه قرق است. در مورد گروه­های عملکردی نیز فرم رویشی گندمیان با میانگین تاج پوشش 65/19 درصد بیشترین افزایش را در منطقه قرق داراست. سایت­های آبشخور و حریم آغل، قرق و کلید از نظر ترکیب پوشش گیاهی به هم مشابه­اند. به‌طورکلی می­توان نتیجه­گیری نمود که افزایش شدت چرا در منطقه مورد مطالعه باعث ایجاد تغییرات منفی در پوشش گیاهی گردیده و این تغییرات در مناطق چرایی آبشخور، حریم آغل و روستا کاملاً مشهود است. لذا استفاده از روش­های مدیریت چرا در منطقه جهت بهبود شاخص­های پوشش گیاهی و سوق دادن پوشش گیاهی به سمت تعادل توصیه می­گردد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تغییرات پوشش گیاهی در شرایط قرق و چرای دام در مراتع چهارباغ استان گلستان

چرای دام به­طور مستقیم یا غیرمستقیم بر ساختار و پویایی پوشش گیاهی مراتع تأثیر دارد. این اثرها را می­توان با انجام قرق در سطح مرتع مورد ارزیابی قرار داد. در این تحقیق تغییرات ترکیب گونه­ای و برخی شاخصهای پوشش گیاهی مرتع (گروه­های گیاهی، تولید، تنوع و غنا گونه­ای) در دو سطح قرق (حدوداً به مدت ده­سال) و خارج قرق در بخشی از مراتع چهارباغ در استان گرگان مورد مقایسه قرار گرفتند. درصد پوشش تاجی، درصد س...

متن کامل

اثرات چرای دام بر خصوصیات پوشش گیاهی در مراتع شور و قلیا

باتوجه به حساسیت اراضی شور و قلیا و محدودیت رشد گیاهان مرتعی در شرایط شوری و قلیائیت خاک، لازم است که نسبت به حفاظت گیاهان مرتعی که منجر به حفاظت خاک آن اراضی از فرسایش به خصوص فرسایش بادی می‌شود مدیریت کرد. در دامداری‌هایی که در این اراضی مشاهده گردید، اثرات شدت‌های مختلف چرای دام با توجه به نزدیکی و دوری دام از آغل مشهود است. در این تحقیق نقش دام در چرای گونه‌های مرتعی شور محدوده چرایی 3 آغل ...

متن کامل

تغییرات پوشش گیاهی در شرایط قرق و چرای دام در مراتع چهارباغ استان گلستان

چرای دام به­طور مستقیم یا غیرمستقیم بر ساختار و پویایی پوشش گیاهی مراتع تأثیر دارد. این اثرها را می­توان با انجام قرق در سطح مرتع مورد ارزیابی قرار داد. در این تحقیق تغییرات ترکیب گونه­ای و برخی شاخصهای پوشش گیاهی مرتع (گروه­های گیاهی، تولید، تنوع و غنا گونه­ای) در دو سطح قرق (حدوداً به مدت ده­سال) و خارج قرق در بخشی از مراتع چهارباغ در استان گرگان مورد مقایسه قرار گرفتند. درصد پوشش تاجی، درصد س...

متن کامل

اثرات چرای دام بر خصوصیات پوشش گیاهی در مراتع شور و قلیا

باتوجه به حساسیت اراضی شور و قلیا و محدودیت رشد گیاهان مرتعی در شرایط شوری و قلیائیت خاک، لازم است که نسبت به حفاظت گیاهان مرتعی که منجر به حفاظت خاک آن اراضی از فرسایش به خصوص فرسایش بادی می شود مدیریت کرد. در دامداری هایی که در این اراضی مشاهده گردید، اثرات شدت های مختلف چرای دام با توجه به نزدیکی و دوری دام از آغل مشهود است. در این تحقیق نقش دام در چرای گونه های مرتعی شور محدوده چرایی 3 آغل ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 69  شماره 4

صفحات  949- 961

تاریخ انتشار 2017-02-19

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023