نقش فنّاوری‌های نوین در بازتوانی بلایا و حوادث

مقدمه: حوادث طبیعی و انسان‌ساخت به‌خصوص آنهایی که در مقیاس بزرگ اتفاق می‌افتند، علاوه بر ایجاد مرگ و میر و مجروحیت، باعث ایجاد معلولیت‌‌های جسمی، روانی و اجتماعی نجات یافتگان از حادثه می‌شوند‌. تأمین و ارائه خدمات به‌موقع، سریع و اثربخش توانبخشی در بلایا می‌تواند میزان این معلولیت‌‌ها را به طور قابل توجهی کاهش دهد‌. ارائه خدمات توانبخشی در محل حادثه از طرفی یک ضرورت بوده و نبود آن می‌تواند باعث ایجاد پیامد‌‌های منفی فردی، خانوادگی و اجتماعی شود و از طرف دیگر گاهی اوقات انتقال و ارائه این خدمات بسیار مشکل خواهد بود‌. هدف این مطالعه مرور محدود نیازها، ضعف‌‌ها و محدودیت‌‌های ارائه خدمات بازتوانی در حوادث و تبیین پتانسیل‌هایی است که فنّاوری‌‌های نوین در پاسخ به این نیازها ایجاد کرده‌اند‌. روش‌ها: در این مطالعه مقالات منتشر شده به زبان انگلیسی در پایگاه‌‌های اطلاعاتیLibrary of Congress، Web of Science وPubMed بررسی گردید‌. کلمات کلیدی مورد استفاده در این مطالعه عبارتند از: بازتوانی (Rehabilitation)، حوادث (Disaster) و فنّاوری (Technology)‌. محققان با مطالعه خلاصه مقالات هرکدام را که غیرمرتبط با هدف مطالعه بود، حذف و خلاصه مقالات مرتبط با هدف مطالعه را انتخاب کردند‌. مقاله حاضر، حاصل مطالعه مقالات مرتبط در دسترس می‌باشد‌. خطای دسترسی نداشتن به همه مقالات و همچنین خطای انتخاب در این مطالعه وجود دارد‌. یافته‌ها‌: میزان استفاده از فنّاوری‌‌های نوین اعم از فنّاوریهای ارتباطی، دیجیتال و نانویی در همه مراحل بحران ازجمله توانبخشی بلایا در حال افزایش است‌. ارائه خدمات بازتوانی از راه دور، استفاده ازتوان رسانه‌‌های دیداری و شنیداری به منظور ارائه خدمات روانی، اجتماعی و حمایتی و همچنین طراحی سیستم‌‌های دیجیتال توانبخشی فیزیکی و روانی را می‌توان نمونه‌‌هایی از این فنّاوری‌‌ها دانست‌. نتیجه‌گیری: رشد سریع و پیشرونده فنّاوری‌‌های نوظهور، دورنمای روشن و امیدوارکننده‌ای را در استفاده از این فنّاوری‌‌ها در همه فعالیت‌‌های قبل، حین و بعد از بلایا ترسیم کرده است‌. شناخت چالش‌‌ها و نیازهای پیش رو در بازتوانی حوادث و پتانسیل‌هایی که فنّاوری‌‌های نوین در پاسخ به این نیازها خلق کرده‌‌اند، نیازمند توجه بیشتر محققان، مدیران و سیاستگذاران می‌باشد‌.