نقش شعوبی‌گری در انتقال میراث زندیقی به اسماعیلیه

نویسندگان

  • حسن نژاد, زمانه دانشگاه اصفهان
  • چلونگر, محمدعلی دانشگاه اصفهان
چکیده مقاله:

نقش شعوبی‌گری در انتقال میراث زندیقی به اسماعیلیه محمدعلی چلونگر[1] زمانه حسن‌نژاد[2] چکیده جنبش‌های اجتماعی و سیاسی که جهان ایرانی قرون نخستین اسلامی با آن مواجه بوده است، در تداوم و میراث فکری ایران باستان‌اند. این جریان‌ها با بهره‌مندی از متون و میراث فکری پیشین در این برهه با اتکا بر تحولات سیاسی ناشی از زوال تدریجی دستگاه دینی زردشتی در پی احیای خویش برآمدند. جنبش‌های اجتماعی و ادبی ممتد زندقه و شعوبیه برجسته‌ترین این جریان‌ها به شمار می‌آمدند که با تکیه و بازخوانی متون فلسفی یونان سعی در تداوم و تبلیغ مباحث عقل‌محور و مادی در جهان اسلام نمودند. ترجمۀ متون فلسفی و دینی زندقه و یونانی با حمایت طبقات نخبه در این دوران، تأثیری بسزا در انتقال میراث عقلانی و فلسفی ایران باستان ـ که مانویت برجسته‌ترین گفتمان آن بوده ـ داشته است. با سرکوب و ضعف زندقه، این جریان از پوشش دینی اسلام در جهت ارائۀ مضامین خویش بهره برد. شباهت مبانی زندیقی با اسماعیلیه، زمینه‌ساز این فرض می‌گردد که درون‌مایه‌های تفکر زندقه به واسطۀ جریان ادبی شعوبیه به شیعیان اسماعیلی انتقال یافته است.   [1]. عضو هیئت علمی و دانشیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان. [email protected] [2]. دانشجوی دکتری تاریخ محلی دانشگاه اصفهان. [email protected] تاریخ دریافت: 6/2/94                       تاریخ پذیرش: 14/5/94

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

میراث فرهنگی زیدیان ایران و انتقال آن به یمن

مهاجرت عالمان زیدی به ایران در میانۀ قرن سوم قمری و تأسیس حکومت زیدیه در نواحی دریای خزر هر چند عمری کوتاه داشت، اما از حیث فرهنگی به علت وجود مراکز و جوامع زیدی در آن نواحی و برخی شهر های خراسان، تا چندین سده پس از سقوط امارت علویان طبرستان، تداوم یافت. در قرون ششم و هفتم قمری میراث زیدیان ایران در چند مرحله به یمن منتقل شد که نقش مهمی در شکوفایی فرهنگ و تمدن زیدیه در آنجا داشته است. این مقاله...

متن کامل

نقش یونسکو در حفظ میراث مستند جهانی

توسعۀ اطلاعات و فناوری‌های ارتباطی در سال‌های اخیر، با شتابی فوق العاده، روند «صنعتی» سراسر جهان را به سوی «جامعۀ اطلاعاتی» کشانده است. عمیق و غیر خطی بودن این روند، در مقایسه با انقلاب صنعتی قبل، دغدغه‌های فرهنگی، اقتصادی، و اجتماعی بسیار فزون‌تری‌ برای بشریت پدید آورده است. در این عرصه، آرشیوها -که صرفا حاوی منابع دیداری و شنیداری یا اسناد تاریخی هستند- به عنوان مخازنی کم اهمیت به شمار نمی‌آی...

متن کامل

اسماعیلیه در آسیای مرکزی

اسماعیلیه شاخه بزرگی از تشیع به شمار می‌رود که در آسیای مرکزی به صورت بومی حضوری دیرینه دارد. شمار پیروان آن اگر چه به نسبت اندک است، اما به علت انسجام درونی جماعت و ارتباط با امامی که در اروپا به سر می‌برد و محور اصلی مذهب را تشکیل می‌دهد، اهمیت فراوان دارد. به ویژه که امام آنان، پرنس کریم آقاخان چهارم، دارای وجهه جهانی و ثروت افسانه‌ای است. وی ضمن آشنایی کامل با فرهنگ غرب به امور پیروانش، به ...

متن کامل

نقش موزه های میراث روستایی در توسعه فرهنگی روستایی (مطالعه موردی: موزه میراث روستایی گیلان)

گردشگری روستایی، پدیده ­های جدیدی را در قرن بیستم به محیط روستا معرفی می­ کند. از آن جمله می­ توان به احداث موزه های میراث روستایی اشاره کرد. همان گونه که می ­دانیم شرایط آب و هوایی و به طبع آن قومی و نژادی درکشور ما ازتنوع بسیار بالایی برخوردار است. از این رو خیلی دور از ذهن نیست، اگر نسل امروز ما اطلاعات کمی درمورد پیشینه فرهنگی - اجتماعی، قومی، قبیله­ ای، معماری، شهرسازی، نحوه زندگی پدران و ...

متن کامل

مبانی اقتدار در تفکر اسماعیلیه

منابع شناخت اسماعیلیه در هفت قرن اول هجری چهار دسته‌اند: امامیه، اسماعیلیه، اهل سنت، و تحقیقات اخیر. برای واکاوی دلایل اقبال شیعیان به اندیشة اسماعیلیه شناخت فضای فرهنگی، سیاسی، و کلامی حاکم بر این دوره ضروری است. تصور اولیه (ارشدیت اسماعیل و مورد علاقة امام بودن) و تکذیبة بعدی ایشان (گناه‌کار بودن اسماعیل) در کنار هم موجب بروز دو نوع اشتباه بزرگ شد. مبانی اقتدار اندیشة اسماعیلیه در ابتدا بیش ا...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 1  شماره 19

صفحات  27- 48

تاریخ انتشار 2015-10

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

کلمات کلیدی

کلمات کلیدی برای این مقاله ارائه نشده است

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023