نقش خاتون های مسلمان دوران ایلخانی تا تیموری در رونق معماری و شهرسازی شهر یزد
نویسنده
چکیده مقاله:
زنان یزدی در فرهنگ ایرانی به ویژه پس از اسلام خاصه در قرن‌های هفتم تا نهم هجری قمری، به عنوان بخش مؤثر جامعه اسلامی یزد شناخته می‌شوند. نقش آنان در تحول کیفی معماری این شهر، به خصوص دوران حکومت ایلخانی تا تیموری (قرن‌های هفتم تا نهم) چشمگیر بوده و این امر به خوبی در آثار معماری بر جای مانده از آن دوران، مشخص است. ازآنجا که تاریخ‌نگاری ایران به نقش مؤثر زنان در کنار مردان درباری در زمینه تاریخ معماری و شهرسازی توجه چندانی نکرده و بررسی چنین مسئله‌ای، میزان توجه و دقت نظر زنان را در این‌باره افزایش داده و مسیر پیشرفتی سازنده را برای آنان روشن‌تر می‌نماید، توجه به این مسئله لازم و ضروری به نظر می‌رسد. نظر به اینکه هنر و معماری یزد در این دوران، افزون‌بر بومی و خالص‌بودن، در اوج اعتلای خود بوده، در پژوهش حاضر تلاش شده براساس منابع و اسناد معتبر تاریخی و بهره‌گیری از روش تحقیق توصیفی‌ـ تحلیلی، ضمن توصیف ویژگی‌های بارز معماری دوران ایلخانی، آل مظفر و تیموری، خاتونها در این عرصه و بناهای بر جای‌مانده از آنان در دوران یادشده معرفی گردند و میزان تأثیر آنان در رونق معماری وقت بیان شود. اثبات کند آنان در پیشرفت معماری و شهرسازی این دوران حضوری فعال داشته‌اند. سؤال اصلی تحقیق این است که نقش زنان درباری دوران مذکور در توسعه و پیشرفت معماری و شهرسازی یزد چگونه بوده است. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که حضور بی‌نظیر خاتونها و تأثیر مستقیم آنان در ساختن بناهای زیبا که در دیگر اعصار کمرنگ‌تر بوده در پیشرفت و رونق تمدن هم مؤثر بوده است. همچنین، از لحاظ آماری بناهای برجای مانده از زنان در شهرهای یزد، کرمان و شیراز بیش از سایر شهرهاست. ضمن اینکه، اوج این ساخت و سازندگی‌ها در سده هشتم و پس از آن به‌ترتیب در سده‌های هفتم و نهم (ه.ق) نیز رواج داشته است. بیشترین فعالیت‌های انجام‌شده، در زمینه‌های ساخت مدرسه و سپس مسجد، جماعت‌خانه، بقعه و قنات بوده است
منابع مشابه
نقش و جایگاه اولجایتو در فعالیّت های شهرسازی دورۀ ایلخانی
در دورۀ ایلخانی با آنکه شهرسازی و عمران در زمان هلاکو آغاز گردید، اما در دورۀ اولجایتو به بالندگی رسید؛ بهگونهای که وی چهار شهر به نامهای سلطانیه، سلطانآباد چَمچَمال، اولجایتوآباد و آققلعه را ساخت. آگاهی از ضروریات و نیازهای یک شهر سلطنتی یا پایتخت، استفاده از تجارب موفق شهرسازی غازان، به ارث بردن خزانهای غنی، وجود نیروی متخصّص و کارگزارانی مایل به عمران، سبب ترغیب شهریار ایلخانی به شهرسازی ...
متن کاملبررسی تطبیقی نگارۀ دیو در مکاتب نگارگری دوران ایلخانی و تیموری
در هنر نگارگری، نگارگران تمامی مکاتب ذهنیتی کامل و فعال دربارة نبرد کیهانی میان آفرینش اهریمنی و آفرینش ایزدی داشتند. در این میان دیو که نماد اهریمن و دشمن است با چهرههای حیوانی با شاخ ودم و عریان، با سلاحهای بدوی و دیگر موارد نشان داده شده است. نگارگران با نمایش این ویژگیها به نوعی به برتری آفرینش ایزدی در مقابل آفرینش اهریمنی اشاره کردهاند. هدف اصلی پژوهش، بررسی نقش دیو در نگارههای دورة...
متن کاملبررسی نقش سیاسی، اجتماعی ترکان خاتون در دوران خوارزمشاهیان
در تاریخ ایران بعد از اسلام، معروفترین زنی که در حکومت نقش موثری بر عهده داشته و مدت کوتاهی نیز به تنهائی فرمانروائی کرده، ترکان خاتون ملقب به «خداوند جهان» زوجه علاء الدین تکش و مادر سلطان محمد خوارزمشاه است. این زن در زمان سلطنت سلطان تکش در امور اداره ی حکومت تسلط کامل داشت و در زمان حکمرانی سلطان محمد نیز از صلاحیت کامل درعزل و نصب وزرا و فرمان روایان برخور دار بود. ترکان خاتون اکثر خویشا و...
متن کاملرهیافتی تاریخی به شهرسازی و مجموعه های معماری تبریز عهد ایلخانی
چکیده بر مبنای اسناد تاریخی، احداث مجموعههای عظیم معماری و شهرکهای اقماری در تبریز عهد ایلخانی در سراسر تاریخ معماری و شهرسازی شرق اسلامی بالاخص ایران کمنظیر و کمسابقه بوده است. این توسعۀ مجموعههای معماری و شهرکهای مهندسیساز ارتباطی مستقیم با افزایش جمعیت و گسترش تجارت بینالمللی در قلمرو پادشاهی پهناور ایلخانان داشته است. متأسفانه زلزله‌های مهیب سالهای 997 و 1143 و 1193 ه. ق. تبریز ر...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 1 شماره 2
صفحات 7- 28
تاریخ انتشار 2013-09-01
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023