نقش تناوب‌ زراعی در حفاظت از منابع آب و خاک (مطالعه موردی: دهستان دشت شهرضا)

نویسندگان

  • امیرهوشنگ جلالی استادیار پژوهش، بخش تحقیقات علوم زراعی- باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران.
  • علیرضا نیکویی استادیار پژوهش، بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و توسعه روستایی ، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان،
چکیده مقاله:

مدیریت پایدار اراضی کشاورزی بدون توجه به تناوب‌های زراعی میسر نیست. به منظور بررسی تناوب‌های زراعی در دهستان دشت، شهرستان شهرضا پژوهشی در سال 1393 انجام و شاخص کارایی تناوب به عنوان معیاری اکولوژیک و شاخص‌های کارایی تولید، کارایی مصرف آب و کارایی استفاده از زمین به عنوان معیارهای زراعی محاسبه شدند. بر اساس نتایج بدست آمده دو تناوب (پیاز پاییزه-گلرنگ تابستانه- گندم) و (پنبه- آیش - سورگوم علوفه­ای کشت اول) از کارایی تناوب قابل قبولی برخوردار نبودند. تناوب‌های (گندم-گلرنگ تابستانه-جو)، (گندم- ارزن کشت دوم-جو) و (گندم-آفتابگردان کشت دوم- جو) به ترتیب با شاخص کارایی تناوب 67/1، 2 و 2 نسبت به سایر تناوب‌ها برتری داشتند. به استثناء تناوب‌هایی که دارای گیاهان علوفه ای و صیفی‌جات بودند، دو تناوب (گندم- ذرت دانه ای میان رس- جو) و (گندم- سورگوم دانه ای کشت دوم – جو) به ترتیب با کارایی تولید 07/28 و 7/30 کیلوگرم در روز بهترین تناوب‌ها از این نظر بودند. بیشترین و کمترین کارایی مصرف آب مشاهده شده در این پژوهش معادل 54/1 و 1 کیلوگرم به ازاء هر متر مکعب به ترتیب مربوط به دو تناوب (گندم- سورگوم دانه ای کشت دوم – جو) و (گندم-آفتابگردان کشت دوم- جو) بود. کارایی استفاده از زمین در منطقه مطالعاتی دامنه ای از 58 تا 88 درصد داشت. کوتاهی زنجیره تناوب‌ها، اجرای تناوب‌های ناقص و اساساً فقدان تفکر "تناوب محور" موجب شده تناوب‌های زراعی در منطقه مطالعه از کارایی لازم برخوردار نباشند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

مطالعه آثار عملیات بیومکانیکی حفاظت آب و خاک بر برخی خصوصیات خاک(مطالعه موردی: دشت گالپوش، استان گلستان)

Abstract Today, the role of soil and water conservation in increase the vegetation and decrease the soil degradation due to its effect in stabilizing soil has a special place. Vegetation can act as a buffer between the land surface and raindrops or prevent the direct impact of raindrops on the soil surface to prevent the phenomenon of disintegration of soil particles and eroding disperses. The ...

متن کامل

رابطه سرمایه اجتماعی و رفتار کشاورزان در حفاظت از آب زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت قزوین)

طی چند دهه ی اخیر، مسائل آب به یکی از مسایل اساسی در محیط زیست ایران تبدیل شده است. در ایران علی‌رغم کمبود منابع آب، میزان مصرف آب فراتر از استاندارد‌‌‌‌‌‌‌‌‌های جهانی است و بیشترین اتلاف آن نیز در بخش کشاورزی صورت می‌گیرد. از جمله راهکارهای مناسب برای استفاده بهینه و موثرتر آب اتخاذ سیاست‌های مقابله‌‌ای است. موفقیت اجرای سیاست‌های مقابله‌ای، بستگی به رفتار کشاورزان به عنوان عاملان و دست اندرکا...

متن کامل

مدیریت منابع آب و توسعه پایدار، مطالعه موردی: دشت رفسنجان

برداشت از منابع آبهای زیرزمینی دشت رفسنجان در سال 1353 حدود 450 میلیون متر مکعب گزارش شد. با توجه به محاسبات هیدرولوژیکی در این سال، حدود 98 میلیون متر مکعب از ظرفیت مجاز سفره، اضافه برداشت شده است. لذا بهره‌برداری بیشتر از منابع آبهای زیرزمینی منطقه رفسنجان از سال 1353 ممنوع اعلام گردید. براساس آمار مربوط به سال 1382 آب منطقه‌ای، میزان استحصال آب در این منطقه حدود 750 میلیون مترمکعب بوده و سال...

متن کامل

نقش معیشت کم‌کربن در حفاظت از محیط زیست روستایی مطالعه موردی: دهستان باقران، شهرستان بیرجند

محیط زیست روستایی به‌عنوان بستر فعالیت‌های کشاورزی در معیشت کم کربن تأثیرگذار است؛ زیرا معیشت سکونتگاه‌های روستایی وابسته به طبیعت است و سازگار با اصول حفاظت محیط زیست سازمان یافته است. امروزه مصرف انرژی تجدیدناپذیر یکی از مهم‌ترین منابع انتشار دی‌اکسیدکربن است که منجر به تغییرات اقلیمی و آسیب‌های محیط زیستی شده ‌است. بنابراین برای دستیابی به اهداف زیست‌محیطی پایدار و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌...

متن کامل

مطالعه آثار عملیات بیومکانیکی حفاظت آب و خاک بر برخی خصوصیات خاک(مطالعه موردی: دشت گالپوش، استان گلستان)

چکیده امروزه نقش عملیات حفاظت آب و خاک در افزایش پوشش گیاهی و کاهش فرسایش خاک به واسطه تاثیر آن ها در تثبیت خاک از جایگاه ویژه ای برخوردار است. پوشش گیاهی می تواند به صورت یک حائل میان سطح زمین و قطرات باران عمل نموده با جلوگیری از برخورد مستقیم قطرات باران به سطح خاک از پدیده متلاشی شدن ذرات خاک و ایجاد فرسایش پاشمانی جلوگیری نماید. در این مطالعه تاثیر تغییرات شیب و اصلاح مراتع دشت کالپوش بر ت...

متن کامل

اهمیت انتخاب مدل رقومی ارتفاعی مناسب در مدیریت و حفاظت منابع خاک و آب (مطالعه موردی: سد تهم، استان زنجان)

استفاده از مدل رقومی ارتفاعدر مطالعات مدیریت و حفاظت از منابع آب‌ و خاک نقش مهمی دارد. در این تحقیق از داده­های ارتفاعی نسل دوم سنجنده ASTER و SRTMو خطوط تراز رقومی­شده دو نقشه توپوگرافی با مقیاس 1:50000 به­عنوان داده­های ورودی استفاده شد. سپس اقدام به مدل‌سازی تغییرات ناهمواری‌های سطح زمین با دو روش درون‌یابی همسایگی طبیعیو وزن­دهی بر اساس معکوس فاصله و مقایسه آن‌ها در اراضی پائین‌دست سد تهم ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 6.1  شماره 1

صفحات  83- 94

تاریخ انتشار 2018-08-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023