نقد و تحلیل دیدگاه فخررازی در مسأله‌ی تباین جوهری نفوس ناطقه

نویسنده

چکیده مقاله:

   پرسش از چیستی نفس ناطقه و ویژگی‌های آن، از مهم‌ترین مبانی معرفت و تربیّت اخلاقی انسان است که با رویکرد‌های علمی، فلسفی، عرفانی، اخلاقی، کلامی، دینی و غیر آن، موردتوجه بوده است. در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی دیدگاه فخرالدین رازی در مسأله‌ی چگونگی اختلاف نفوس ناطقه پرداخته شده است. فخررازی حقیقت انسان را نفس و آن را موجودی مجرّد می‌داند، وی با استناد به دلایل عقلی و نقلی، بر آن است که نفوس مذکور با یکدیگر تفاوت ماهوی و جوهری دارند، این دیدگاه علاوه‌بر پیامد‌های تربیتی، ازنظر عقلی و نقلی نیز قابل‌تأمل است. هم سخنان او درباب تربیت و تکامل‌پذیری نفس با مدعای فوق منافات دارد و هم دلایل او بر این مدعا قابل‌نقد می‌باشد که در حد وسع به آن پرداخته شده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی و نقد انتقادات فخررازی به حدوث روحانی نفس ناطقه از دیدگاه ابن سینا

حادث یا قدیم بودن نفس ناطقه انسانی از مسائل چالش برانگیز و قدیمی فلسفه است. ابن سینا در مقابل افلاطون که نفس را قدیم می دانست، با اقامه براهینی در صدد اثبات حدوث نفس بر می آید. در مقابل، فخررازی با طرح انتقاداتی به براهین ابن سینا، نظریه او به چالش می کشاند. در پژوهش حاضر اثبات می گردد که اشکالات فخر رازی ناشی سوء برداشت او از مبانی ابن سینا در اثبات ماده اولی از طریق برهان فصل و وصل، وحدت نوعی...

متن کامل

نقد دیدگاه فخررازی در تفسیر آیه 54 مائده

برخی از مفسران اهل سنت از جمله فخررازی، در برداشت‌های تفسیری خود کوشیده‌اند تا از آیه 54 سوره مائده برای اثبات خلافت خلیفه نخست استفاده نمایند. فخررازی در تفسیر این آیه چنین ادعا می‌کند که آیه شریفه مبارزه‌کنندگان با مرتدان پس ‌از رحلت ‌پیامبراکرم| را ستایش می‌کند و ابوبکر رهبر مبارزان و مصداق روشن ویژگی‌های‌ مطرح شده در آیه شریفه است. بنابراین او محبوب خدا بوده و در نتیجه در ادعای ‌خلافت خود ص...

متن کامل

عبادت از دیدگاه فخررازی و علامه طباطبایی

چکیده عبادت خداوند، دلیل آفرینش انسان از سوی خداوند است. بر این اساس، مفسران مختلف چون به این اصطلاح رسیده اند به توضیح و تبین مطلب پرداخته‌اند. امام فخر رازی و علامه طباطبایی، از بزرگترین مفسران اهل سنت و تشیع می‌باشند؛ مسلما نوع نگاه این دو به موضوع عبادت، راهنما و راهگشای بسیاری از ابهامات در باب عبادت است و از طرف دیگر میزان نزدیکی و قرابت علمای اسلام از مذاهب مختلف را در خصوص مبانی دین نشا...

متن کامل

مقایسه ی دیدگاه فخررازی و ملاصدرا درباره ی تکون قوای نفس ناطقه

نظر به اهمیتی که بحث نفس در فلسفه داشته و دارد، فیلسوفان بسیاری در طول تاریخ تفکر بشری بخشی از همّ خود را مصروف آن داشته اند. در میان مسلمانان نیز عموم حکما از اهمیت آن غافل نبوده اند حتی متکلمین مسلمان هم به ضرورت طرح آن جهت دفاع از آموزه های دینی اذعان داشته اند. علاوه بر این مسئله ی نفس به گونه ای حوزه های دیگر، نظیر زیست شناسی و روانشناسی را هم از خود متأثر نموده است. این حوزه ها که حوزه های...

15 صفحه اول

چگونگی نقد آراء فخررازی در تفسیر المیزان

تفسیر المیزان، به منزله میزان و سنجش بسیاری از تفاسیر دیگر است. از جمله آن تفاسیر، تفسیر مفاتیح الغیب فخر رازی است که علامه طباطبایی به طور گسترده به بررسی و نقد آن پرداخته است. در این بررسی علامه طباطبایی سه نوع دیدگاه نسبت به آراء تفسیری فخر رازی دارد: در مواردی از جمله: مطابقت با سیاق آیات قرآن، مطابقت با روایات، مطابقت نظر فخر رازی با نظر علامه، استناد به برخی از بیانات تفسیر مفاتیح الغیب، ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 17  شماره 63

صفحات  143- 162

تاریخ انتشار 2017-08-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023