نقدی بر قرائت پولس از مسیحیت

از نیمۀ دوم قرن دوم میلادی، تقریری از مسیحیت اشاعه یافت که به قرائت پولسی معروف است و از همان زمان تاکنون بر جهان مسیحیت حکم‌‌فرماست. پولس یهودی متعصبی از قبیلۀ بنیامین است که پس از تعقیب و شکنجۀ بسیاری از مسیحیان، به‌ واسطۀ مکاشفه‌‌ای اثبات‌‌ناپذیر به جرگۀ مسیحیان پیوست و به ‌‌زعم خود، همة عمرش را وقف ابلاغ و اشاعۀ دین مسیح کرد. از نظر پولس، مسیحی کسی است که به تجسد خداوند در قالب انسان و قربانی‌شدن او برای بخشش گناهان بشر و زنده‌شدن و رجعتش به آسمان ایمان داشته باشد و اقرار کند که آدمی به‌ واسطۀ گناه ذاتی‌‌اش، که به‌ واسطۀ حضرت آدم در نوع بشر نهاده و نهادینه شده است، نه از طریق اعمال نیک که فقط به‌ واسطۀ فیض یا ایمان به نجات از سوی خداوند به سعادت و بخشش و رستگاری رهنمون خواهد شد و سرآخر مسیحی کسی است که کلیسا را نمایندۀ مسیح بر زمین بداند و به نجات از طریق تبعیت از آن و اذعان به حقانیتش ایمان داشته باشد. قرائت پولس با توجه به پیش‌‌زمینه‌‌های معرفتی و غیر معرفتی‌‌اش، اعم از تعصبات دینی، یونانی‌‌مآبی، زبان یونانی، و نیز اوضاع حاکم بر اجتماع و محیط دوران و تعارضات وی با یهودی ـ مسیحیان، مبتنی‌بر الوهیت حضرت عیسی (ع) و کلیساست. متابعت یا مشابهت برخی از بخش‌‌های عهد جدید با قرائت پولس، که در نامه‌‌هایش به دیگر مسیحیان نمایان است، به تعارضات موضوعی‌مفهومی با اناجیل همدید و تعارض در نگرش و سلوک اخلاقی برآمده از اناجیل همدید با حیات عیسی (ع) منجر شد. قرائت پولسی پیامدهایی دارد که برآمده از انسان‌‌خداپنداری یا الوهیت عیسی (ع) است که ضمن تنزل شأن ربوبی از منظر قدرت و علم، خداوند را به عاملی خارج از نظام خلقت و دستگاه آفرینش تبدیل می‌‌کند.