نفوذ تفسیرهای عرفانی در ذهن و زبان مولانا
نویسنده
چکیده مقاله:
نفوذ قرآن و تفسیر قرآن در مثنوی بسیار زیاد است؛ بهگونهایکه مثنوی را به گنجینة تفسیر قرآن بدل ساخته است، امّا در میان تفسیرهای مختلفی که مورد استفادة مولانا بوده تاکنون به تفسیرهای عرفانی چهار قرن اوّل کمتوجّهی شده است. در این مقاله با تکیه بر تفسیر سهل بن عبدالله تستری (وفات: 283ق) و ابوعبدالرّحمن سُلَمی (وفات: 412ق) نشان میدهیم که رویکرد باطنی مولانا به قرآن و شیوۀ تأویل آیات قرآنی در مثنوی، متأثّر از تفسیرهای عرفانی کهن است. موضوعاتی چون جدال با نفس، تعبیر از نفس به بت و «عِجل» (گوساله)، مکر نفس، و همچنین فرازهایی از آداب صوفیّه چون جوع و اکل حلال و پرهیز از آزار و نوعدوستی، در این تفسیرها آمده که در مثنوی بازتاب یافته است. همچنین موضوعات دیگری چون مکر و استدراج الهی، توکّل و ترک تدبیر در مثنوی، ریشه در تفسیرهای عرفانی قرآن دارد. مولانا این روش تأویلی را آگاهانه به کار بسته و ازاینرو مثنوی را «کشّاف قرآن» نامیده است.
منابع مشابه
رازهای عرفانی حج در تفسیرهای عرفانی قرآن
فریضه معنوی و شکوهمند حج، جایگاه ویژهای در دین اسلام دارد و یکی از نشانههای تعالی روحی و اخلاقی مسلمانان است. حج عبادتی جامع، کامل، تأثیرگذار و حیاتبخش است و به همین جهت حکمتها و اسرار فراوان و درخور توجهی دارد.آیات قرآن، ضمن بیان ارجمندی و بایستگی این فریضه مهم، به ابعاد و زوایای مختلف آن پرداخته و فلسفه و رازهای آن را به شکلهای گوناگون مطرح ساخته است. این انگاره، مورد توجه جدی تفاسی...
متن کاملگذاری بر مقوله « قوت جان » در ذهن و زبان مولانا
پرداخت تخصّصی به مبحث «قوت جان» در آثار عرفا، و بویژه مولانا، علیرغم جاذبه و استعداد بالای موضوع، پهنهای است که گوییا از مسیر قافله عرفانپژوهان، به دور مانده است و اگر هم پژوهشگران حوزه ادب عرفانی، و یا مولاناپژوهان، به مسائلی نزدیک به این موضوع پرداختهاند، محصول کارشان یا نگاهی مجمل به آراء و افکار مولانا دارد و یا حیطه کندوکاوشان، تنها زاویهای از آن چیزی است که در دایره « قوت جان » میگن...
متن کاملرویکرد باطنی برهانالدّین محقّق ترمذی و تأثیر آن در آثار مولوی
در این مقاله اهمّیّت مفهوم «باطن دین» و تفسیرهای باطنی از آیات قرآن در تأویلات برهانالدّین محقّق ترمذی نخستین مربّی مولانا در خردسالی و مرشد وی بعد از فوت بهاءالدّین توجّه شده و نفوذ و تأثیر ذهن و زبان برهانالدّین محقّق ترمذی در مولانا جلالالدّین رومی بحث شده است. برتر دانستن بی قید و شرط وجه باطنی دین نسبت به وجه ظاهری آن در اندیشههای ترمذی و اهمّیّت تفسیرهای عرفانی آیات قرآن برای انتقال این مفهوم در ...
متن کاملذهن و زبان نیما
نوآوریهای نیما محدود به وزن و قالب و قافیه نیست. زبان شعر او نیز تازه است. وی تا آنجا که میتواند، زبان شعر را ساده میسازد و آن را به زبان نثر و نمایش نزدیکتر میگرداند. پرداختن به طبیعت و بهکارگیری عناصر طبیعی و بهرهگیری از مفاهیم نمادین آنها در آفرینش تصاویر شعری نیز موجب محسوستر و ملموستر شدن اندیشه و احساس او میگردد. هرچه در شعر نیما هست، طبیعی و از تحمیل و تکلّف بهدوراست. کلماتی...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 7 شماره 2
صفحات 101- 116
تاریخ انتشار 2018-02-20
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023