نسل‌کشی یا تراژدی بزرگ ارامنه در سال1333ق/1915م: استدلال‌های مخالفان

بررسی حوادث دردناک مربوط به ارامنه، در سال 1333ق/ 1915م که ترک‌ها آن را «تراژدی بزرگ» می‌نامند و ارامنه از آن، به‌عنوان «نسل‌کشی» یاد می‌کنند همچنان توجه برخی از محققان را جلب کرده است. این موضوع به عللی، مانند حساسیت‌های سیاسی و دسترسی محدود محققان به آرشیوهای اسناد دولت عثمانی و ارمنستان و روسیه، با ابهاماتی روبه‌رو بوده است. در هر دوره‌ای، محققان با دستیابی به اطلاعات تاریخی و اسنادی در این رابطه، به تحقیق و ارزیابی این مسئله پرداخته‌اند. در مقاله حاضر، ابتدا به تعریف فنی مفهوم نسل‌کشی پرداخته‌ایم و نیز تلاش کرده‌ایم تا با بررسی غیرمستقیم اسناد موجود، در آرشیو امپراتوری عثمانی و همچنین تحقیقات صورت گرفته توسط مخالفان نظریه نسل‌کشی، به بررسی علمی این مسئله تاریخی بپردازیم. این مقاله قصد تطهیر عاملان این واقعه دردناک را ندارد و صرفاً هدفش روشنگری، با استناد به استدلال مخالفان فرضیه نسل‌کشی ارامنه است. در این مقاله به‌صورت توصیفی‌تحلیلی، مسائل و تحولات رخ داده طی سال‌های 1333ق/1915 و1334ق/ 1916م، در سرزمین عثمانی را که در رابطه با مهاجرت اجباری و کشتار و مرگ‌ومیر ارامنه است بررسی می‌کنیم. در تدوین اطلاعات مربوط به تحقیق، علاوه بر منابع مکتوب از منابع معتبر و جدید اینترنتی نیز استفاده شده است.