مقایسه میزان آلکالوئیدهای گروه مورفین طی مراحل مختلف رشد در گیاه دارویی خشخاش (Papaver somniferum L.)

مقدمه : گیاه خشخاش حاوی آلکالوئیدهای دارویی مهمی از جمله مورفین، کدئین، تبائین، نوسکاپین، پاپاورین و سنگوئینارین می باشد که دارای ارزش اقتصادی بالایی در صنایع داروسازی است. با توجه به اینکه میزان تولید متابولی تهای ثانویه در گ یاهان دارویی بسیار کم م یباشد تاکنون استراتژ یهای مختلفی جهت تجاری کردن استحصال آنها به کار گرفته شده است . هدف: این آزمایش جهت بررسی روند تجمع آلکالوئیدهای گروه مورفین در گیاه خشخاش طی مراحل مختلف رشد انجام گرفت . روش بررسی: گیاه خشخاش در شرایط گلخان های کشت شد و طی سه مرحله بذر، رویشی و بعد از گلدهی از باف تهای ریشه و اندام های هوایی نمونه برداری صورت گرفت و پس از استخراج آلکالوئید از هر یک از نمون ه ها به طور جداگانه، میزان مورد سنجش قرار گرفت. (HPLC) آلکالوئیدهای مورفین، کدئین و تبائین با استفاده از دستگاه کروموتوگرافی مایع با کارایی بالا نتایج: نتایج نشان دادند که میزان این آلکالوئیدها در بخ شهای مختلف گیاه و طی مراحل مختلف رشد متفاوت می باشد. بیشترین میزان مورفین، کدئین و تبائین در اندام های هوایی این گیاه و در مرحله گلدهی مشاهده شد. آلکالوئید غالب، در تمام بخش های این گیاه مورفین بود . نتیجه گیری: با بررسی نتایج مشخص شد که مرحله رشد و نمو گیاه نقشمهمی در میزان تجمع آلکالوئیدهای مورد بررسی دارد، به طوری که میزان هر سه آلکالوئید مورفین، کدئین و تبائین در مرحله بعد از گلدهی هم در ریشه ها و هم در اندام های هوایی به مراتب بیشتر از مقدار آن در مراحل اولیه رشد و بذرها می باشد. از آنجایی که بیشترین مقدار مورفین در مرحله بعد از گلدهی مشاهده شد به نظر می رسد به کار گرفتن تکنی کهای نوین از جمله مهندسی متابولیت های ثانویه در این مرحله نتایج بهتری را در بر خواهد داشت.