مقایسه عملکرد علوفه ارقام مختلف یونجه در شرایط دیم ایران

تعداد 23 رقم یونجه بومی و بیگانه در 8 منطقه آب و هوایی کشور در شرایط دیم از لحاظ عملکرد علوفه مورد مقایسه قرار گرفتند. آزمایشها در قالب بلوکهای کامل تصادفی و کرتهای خرد شده به مدت 3 تا 6 سال ادامه داشت. در سال اول کشت به علت استقرار بهتر، برداشت صورت نگرفت ولیکن از سال دوم میزان علوفه تولید (یک چین و در بعضی مناطق دو چین)، ارتفاع گیاه و درصد برگ اندازه گیری و میانگینها با همدیگر مقایسه شدند. اختلاف بین عملکرد علوفه در مناطق مختلف و بین ارقام گوناگون یونجه وجود داشت. در مقایسه عملکرد یونجه در شمال خراسان با میانگین بارندگی سالانه 279 میلیمتر و در اقلیم خشک سرد و نیمه خشک (سیساب بجنورد) تمام 11 رقم مورد بررسی، بیش از سه تن علوفه خشک تولید نمودند که بیشترین عملکرد مربوط به ارقام سیمرچنسکایا، کریساری و خرونده بود. در منطقه آق قلا (گرگان) با بارندگی 375 میلیمتر و اقلیم نیمه خشک عملکرد ارقام بین 2.8 تا 3.8 تن علوفه خشک در هکتار بود که بیشترین عملکرد مربوط به رقم کانکریپ بود. در اقلیم استپی سد (چادگان اصفهان)، نمیه استپی سرد (زاغه و قائد رحمت لرستان، طالقان) تولید علوفه خشک از حدود یک تن تا 2.2 تن در هکتار متغیر بود که بیشترین عملکرد به ارقام کدی، سیمرچنسکایا و کریساری اختصاص داشت. در اقلیم خزری (کوهپر کجور) با بارندگی 400 میلیمتر ارقام هانتریور، کریساری و کدی نسبت به بقیه ارقام برتری نشان دادند. عملکرد علوفه خشک در اقلیم نیمه خشک سرد (کوشکن زنجان) بسیار ناچیز بود (کمتر از 0.2 تن در هکتار) که لازم است آزمایش در این اقلیم دوباره تکرار گردد. درصد برگ نیز مانند تولید علوفه در مناطق گوناگون و ارقام مختلف تفاوت داشت. ارقامی که در چادگان اصفهان کشت شدند نسبت برگ آنها به همان یونجه ها در سیساب بجنورد و کوهپر کجور بیشتر بود. درصد برگ در کلیه یونجه های کشت شده در کوهپر کجور حدود نصف درصد برگ در کلیه یونجه های کشت شده در کوهپر کجور حدود نصف درصد برگ در دیگر مناطق بود. یونجه های مورد استفاده در طالقان بین 43 تا 48 درصد وزن خشک علوفه تولیدی را در برگ دارند. ارتفاع یونجه ها در آزمایشات مناطق مختلف (بجز کوشکن زنجان) بین 45 تا بیش از 70 سانتیمتر متغیر بود که میانگین حداکثر ارتفاع گیاهان مربوط به ایستگاه سیساب و زاغه لرستان می باشد. در دیگر مناطق اختلاف چندانی بین ارتفاع یونجه ها مشاهده نشد.