مقایسه روش‌های اکو- هیدرولوژیکی- هیدرولیکی در ارزیابی جریان زیست محیطی رودخانه‌ها (رودخانه نازلو، حوضه دریاچه ارومیه)

- از عوامل اصلی بحران دریاچه ارومیه، کاهش سهم جریان ورودی از رودخانه‌ها به دریاچه در چند دهه گذشته، در اثر مصرف زیاد آب در بخش کشاورزی بوده است. در روند احیای دریاچه ارومیه، تخصیص "سهم جریان زیست محیطی" برای هر یک از ده رودخانه اصلی، و تضمین "تداوم جریان" تا دریاچه، از راهکارهای اصلی و پایدار است. هدف اصلی در تحقیق حاضر، ارزیابی حداقل جریان زیست محیطی رودخانه‌ها در ماه‌های مختلف سال بوده است. این مقاله، نتایج ارزیابی جریان زیست محیطی در یک رودخانه شاخص در ساحل غربی دریاچه ارومیه (رودخانه نازلو) را از تلفیق روش‌های موجود اکو-هیدرولوژیکی- هیدرولیکی ارائه می‌کند. از روش اکولوژیکی شبیه‌ساز زیستگاه برای اطمینان از تأمین نیاز گونه‌های حیاتی رودخانه (سیاه ماهی، سیاه کولی و زردک ماهی)؛ و از روش کیفیت آب برای کنترل آستانه تحمل گونه‌ها به آلوده کننده‌های آب استفاده شده است. برآورد بده جریان زیست محیطی از روش‌های هیدرولوژیکی، عموماً بیش از پتانسیل آبدهی رودخانه در ماه‌های کم آبی (تیر تا بهمن ماه) است. روش‌ هیدرولیکی (حداکثر انحنا)، انعطاف پذیری لازم دراختلاف برآورد بده جریان در ماه‌های مختلف سال را ندارد. غلظت‌های فسفات در جریان آب رودخانه بیشتر از آستانه تحمل ماهیان است. در این بررسی، ‌ترکیب دو روش "شبیه ساز زیستگاه" و "کیفیت آب" با توجه به ظرفیت طبیعی آبدهی رودخانه، و به شرط تأمین حداقل عمق و سرعت برای گونه معرف آبزیان، برای حفاظت از سامانه حیاتی رودخانه نازلو در نظر گرفته شد. نتایج نشان می‌دهد که برای حفاظت رودخانه نازلو در حداقل شرایط زیست محیطی قابل قبول، توزیع پیوسته جریان از حداقل 8/0 (در مرداد و شهریور) تا حداکثر 0/8 مترمکعب بر ثانیه (در اردیبهشت)، در طول رودخانه و تا ورود به دریاچه ارومیه باید تأمین شود.