مقایسه دوره بحرانی کنترل علف های هرز در دو فاصله ردیف کاشت و تاثیر آن بر تولید محصول کلزا (Brassica napus L.)

به منظور مقایسه دوره بحرانی کنترل علف های هرز در دو فاصله کشت بر تولید کلزا، آزمایشی در سال زراعی 1385 در مؤسسه تحقیقات برنج کشور واقع در شهرستان رشت انجام گرفت. این آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار بر روی کلزا رقم هایولا 401 به مرحله اجرا درآمد. دو فاکتور ردیف با فاصله کاشت 15 و 30 سانتی متر از هم (به ترتیب 133 و 66 بوته در متر مربع) و تیمار کنترل علف های هرز در 2 سری بود. اولین سری تیمارها شامل رقابت (تداخل) علف های هرز با کلزا تا مراحل کوتیلدونی، 2 برگی، 4 برگی، 8 برگی، گلدهی کلزا و شاهد (تداخل تمام فصل) بود که علف های هرز تا روزهای مذکور با گیاه زراعی رقابت نموده و سپس تا پایان دوره وجین شدند. سری دوم، تیمارهای حذف علف های هرز بود که تا دوره های زمانی مذکور علف‌های هرز وجین شده و پس از آن علف‌های هرزی که سبز شدند به رشد خود تا زمان برداشت کلزا ادامه داده و هیچ گونه کنترلی روی آن‌ها صورت نگرفت. پس از رسیدن مرحله محصول، هر یک از کرتها جداگانه برداشت و عملکرد دانه بر حسب درصد از تیمار شاهد کنترل تمام فصل تعیین و داده های تیمارهای رقابت و حذف به ترتیب در توابع لجستیک و گامپرتز برازش داده شدند تا دوره بحرانی کنترل علف‌های هرزکلزا به دست آید. نتایج به دست آمده اختلاف معنی داری را بین فاصله‌های کشت، تیمارهای حذف و رقابت علف های هرز و اثرات متقابل آنها از نظر صفات عملکرد دانه، بیولوژیک، و روغن و شاخص برداشت نشان دادند. بین تیمارهای حذف و رقابت علف های هرز در دو فاصله کاشت نیز از نظر صفات مذکور اختلاف بسیار معنی داری وجود داشت.  با در نظر گرفتن 5 درصد کاهش مجاز عملکرد، در فاصله کاشت 15 سانتی متر (تراکم 133 بوته در متر مربع) یک دوره 58 روزه بین روزهای 27 تا 85 پس از کاشت مصادف با مراحل سبز شدن تا 10 برگی کلزا و با احتساب 10 درصد کاهش مجاز عملکرد یک دوره 29 روزه بین روزهای 35 تا 64 پس از کاشت، مصادف با مراحل 2 تا 6 برگی کلزا به عنوان دوره بحرانی کنترل علف های هرز بدست آمد. در فاصله کاشت 30 سانتی متر (تراکم 66 بوته در متر مربع ) نیز با احتساب 5 درصد کاهش قابل قبول عملکرد، یک دوره 63 روزه بین روزهای 32 تا 95 پس از کاشت یعنی بین مراحل 2 تا 10 برگی کلزا و با در نظر گرفتن 10 درصد کاهش مجاز عملکرد یک دوره 27 روزه بین روزهای 50 تا 77 پس از کاشت، مصادف با مراحل 4 تا 8 برگی کلزا به عنوان دوره بحرانی کنترل علف های هرز بدست آمد. بیشترین مقدار محصول مربوط به فاصله کاشت 30 سانتی متر با میانگین عملکرد 4/2502 کیلوگرم در هکتار بود که اختلاف بسیار معنی داری با فاصله کاشت 15 سانتی متر با میانگین عملکرد 2141 کیلوگرم در هکتار داشت.