مقایسه تغییرات کمی و کیفی روغن اسانسی گیاه Prangos ferulacea Lindl. در مراحل مختلف رشد

جاشیر (Prangos ferulacea Lindl.)گیاهی است پایا، بلند و معطر متعلق به تیره چتریانکه دارای ارزش علوفه‌ای زیادی است و در پزشکی سنتی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. بخشهای هوایی گیاه مذکور از ارتفاعات شمال غرب شهرستان بروجرد واقع در استان لرستان جمع آوری گردید و پس از خشک کردن گیاه در سایه اسانس‌گیری از آن با روش تقطیر با آبصورت گرفت. نتایج بررسیهای کمی در این مورد نشان داد که بیشترین مقدار اسانس در مرحله قبل از گلدهی (1/2%) وکمترین میزان اسانس مربوطه به مرحله میوه دهی(2/1%) می‌باشد. شناسایی ترکیبهای موجود در اسانس به وسیله کروماتوگراف گازی متصل به طیف‌سنج جرمی(GC/MS)  انجام شد. نتایج نشان داد که ترکیبهای اصلی اسانس این گیاه در هر سه مرحله ترکیبهای مونوترپنی به ویژه آلفا و بتا-پینن می‌باشند، به طوری که این دو ترکیب در اسانس بیش از 65 درصد از حجم اسانس را تشکیل می‌دهند. از ترکیبهای مهم دیگر این اسانس آلفا-ترپینولن می‌باشد. از تغییرات کیفی قابل مشاهده در مراحل رشد و نموی این گیاه می‌توان به بالا بودن درصد آلفا و بتا-پینن در مرحله قبل از گلدهی نسبت به مراحل رشد بعدی گیاه اشاره کرد. از طرف دیگر بتا-کاریوفیلن فقط در مرحله میوه ‌‌دهی و آلفا-فلاندرن و گاما-ترپینن در مراحل گلدهی و میوه‌دهی مشاهده می‌شوند.