مفهوم کیفیت خدمات آموزشی در بازتوانی قلبی

چکیده مقدمه: تأمین کیفیت خدمات آموزشی، یکی از مشکلات موجود در نظام سلامت است و پرستاران رسالت مهمی در ایفای آن دارند. با این وجود، کیفیت خدمات آموزشی مفهومی پیچیده است؛ بنابراین شفاف‌سازی و بررسی ابعاد آن اهمیت دارد. هدف از این مطالعه توصیف کیفی عناصر تشکیل‌دهنده کیفیت خدمات آموزشی در برنامه بازتوانی قلبی و معرفی برخی از مشکلات مربوطه است. روش: نوع این پژوهش کیفی با بهره‌گیری از روش تحلیل محتوای کیفی است. جامعه مطالعه شامل اعضای نظام سلامت شاغل در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی تحقیقاتی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، بیماران قلبی اعم از بستری یا دریافت‌کنندگان سرپایی خدمات بازتوانی قلبی و مراقبان (اعضای خانواده) آنان بودند. روش جمع‌آوری داده‌ها انجام مصاحبه بدون ساختار با نمونه هدفمندی شامل 25 شرکت‌کننده (3 پزشک، 6 پرستار، 1 کارشناس تغذیه، 13 بیمار و 2 همراه بیمار) بود. زمان آغاز مطالعه سال 1386 و زمان تکمیل تحلیل سال 1388 بود. صحت و استحکام مطالعه نیز از طریق منظور کردن ابعاد پیشنهاد شده توسط گوبا و لینکلن حاصل شد. یافته‌ها: مفهوم کیفیت خدمات آموزشی در بازتوانی قلبی تحت چهار مفهوم زیربنایی شامل تناسب، جامعیت، صحت و نظام توصیف شده است که در واقع عناصر متشکله کیفیت خدمات آموزشی در برنامه بازتوانی قلبی می‌باشند. یافته‌ها تأکید می‌کنند که توجه به نیازها و توانایی‌های ویژه مخاطبین خدمات آموزشی در برنامه بازتوانی قلبی از عوامل محوری تعیین‌کننده کیفیت این خدمات است؛ که بدین‌وسیله مخاطبین می‌توانند خدمات صحیح و پاسخگو را دریافت دارند. پیشنهاد می‌شود که در جامعیت بخشیدن به این برنامه در ابتدا جریان آموزش و اطلاع‌رسانی به مخاطبین را نظام‌مند ساخت تا بتوان فرصت‌های طلایی دریافت خدمات را برای آنان حفظ نمود. ناکافی بودن این تناسب، ناهماهنگی و ضعف نظام ارجاع، و متعاقباً بی‌پاسخ ماندن حیطه‌ای از نیازهای مخاطبین از چالش‌های موجود در این زمینه بود. نتیجه‌گیری: کیفیت خدمات آموزشی مفهومی وابسته به زمینه است، در حوزه بازتوانی قلبی، مبتنی بودن بر نیازها و توانایی‌های مخاطبین، توجه به ابعاد مختلف زیستی روانی اجتماعی در سطوح فرد و خانواده، و ارایه آن از طریق کانال‌های ارتباطی مشخص و هماهنگ مورد تأکید است. پرستاران به عنوان یکی از اعضای کلیدی تیم بازتوانی قلبی لازم است عناصر فوق را در عرصه‌های مدیریت خدمات آموزشی و ارایه مستقیم خدمات به بیماران قلبی و اعضای خانواده آن‌ها مدنظر داشته باشند. انجام پژوهش‌های آتی در مورد مفاهیم معرفی شده پیشنهاد می‌گردد.