معرفی میزبان‏های جدید نماتد سیستی کلم،Heterodera cruciferae Franklin, 1945 در مزارع سبزی اطراف تبریز

کشت انواع صیفی و سبزی از جمله انواع کلم در مزارع سبزی اطراف تبریز، شمال‌غرب ایران (با مشخصات جغرافیایی38˚ 06΄ N, 46˚15΄E, ، دمای 20-6/6 درجه سانتی‏گراد و خاک ماسه‏ای ‏لومی) قدمت طولانی دارد. نماتد سیستی کلم، Heterodera cruciferae Franklin, 1945، به عنوان یکی از عوامل بیمارگر گیاهی روی کلم قمری (Brassica oleracea L. var. gongylodes) و کلم برگ (Brassica oleracea L. var. captita alba) در این منطقه شناسایی و گزارش شده است. علاوه بر دو گیاه فوق brussels sprouts، کلم گل، کلم بروکلی، هویج، Alyssum maritimum، Crambe maritime، Cheiranthus allionii، C. cheiri،Iberis umbellate ، Lepidium sativum،Raphanus sativus ، Sinapis alba، Lamium album، L. purpureum، Stachysannua، Alyssum montanum، Lunaria annua، Moricandia arvensis، M. sonchifolia، ترب، نخود، سیب‏زمینی، Annonas quamosa، چغندرقند و چغندرلبویی نیز به عنوان میزبان‏های این نماتد گزارش شده‌اند. در طول سال زراعی 1391، طی مراحل بررسی چرخه زندگی نماتد سیستی کلم روی میزبان‏های اصلی آن در تبریز، از گیاهان زراعی مختلف منطقه و انواع علف‏های هرز موجود در مزارع نمونه‏برداری شد و آلودگی آن‏ها به نماتد سیستی کلم مورد بررسی قرار گرفت. ریشه‏های گیاهان جهت وجود این نماتد و مراحل مختلف زیستی آن با محلول لاکتو‏گلیسیرین-اسید‏فوشین رنگ‏آمیزی و با استفاده از استرئومیکروسکپ بررسی شدند. بررسی‌های مرفولوژی و مرفومتری نیز روی سیست‌های جدا شده از ریشه‌ها انجام و نتایج نشان داد که گیاهان گشنیز (Coriandrum sativum L., Umbelliferae)، شیرتیغی (Sonchus asper (L.) Hill., Asteraceae وSisymbrium loeselii L. Brassicaceae در شرایط طبیعی به Heterodera cruciferae آلوده می‌شوند، مراحل مختلف رشدی نماتد، ماده بالغ و سیست در روی ریشه‌ها قابل مشاهده بودند.