مطالعۀ نشانه شناختی نقوش قاجاری سربینه حمام وکیل شیرازبا تکیه بر الگوی سه گانۀ پیرس

نویسنده

  • سحر اتحادمحکم دانشجوی دکتری، پژوهش هنر، دانشکده پژوهش های عالی هنر و کارآفرینی، دانشگاه هنر اصفهان
چکیده مقاله:

سربینة حمام وکیل شیراز، فضای وسیعی است که از زمان ساخت این بنا (دورة زند) تا پهلوی نقوشی بر آن مزین شده است. در دورة قاجار تصاویری از قصص قرآن کریم و ادب فارسی چون به معراج رفتن حضرت محمد (ص)، داستان حضرت یوسف (ع)، قربانی کردن اسماعیل به دست ابراهیم، شیخ صنعان و دختر ترسا شیخ عطار نیشابوری، خسرو و شیرین، شیرین و فرهاد نظامی، داستان سلطان سنجر و پیرزن و صحنه هایی از شکار در قالب آهکبری نقش شده اند. این نوشتار به دنبال پاسخ گویی به این پرسش ها است که علی رغم گسستگی موضوعات و مضامین تصاویر سربینه حمام وکیل چه مضامین و نمودهای مشترک در بین نقوش سربینه می توان یافت، ارتباط و دلیل هم نشینی این تصاویر مذهبی و ادبی روایتگر سربینه در کنار هم چیست و چرا این تصاویر ادبی و مذهبی در فضای سربینه حمام نقش شده است. این پژوهش با روش نشانه شناسی و رویکرد نشانه شناختی پیرس و نظریة مثلث نشانه ای او (موضوع، نمود، تفسیر) وکشف معنای ضمنی نشانه بر اساس مضامین و عناصر مشترک موجود در آهکبری های مصور سربینه حمام انجام شده است. براساس یافته های تحقیق، با وجود گسستگی ظاهری مضامین و موضوعات مجاور هم می توان برخی درون مایه ها و نمودهای مشترکی چون "مهربانی و مهرورزی و محبت" و "میل به تحول و تکامل انسان به تقرب" را دید که ارزشی جهان شمول و نهادینه در نهاد انسان و به یک معنا فطری است. چنانکه نظارة مکرر و تعمق در این نقوش سبب تثبیت مضامین در ذهن کاربر حمام می شود و نقش تعلیمی آن، او را به کاربردی کردن این معانی ضمنی در زندگی روزمرة  خویش ترغیب می کند.          

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

مطالعۀ کاشی‌نگاره‌هایی با نقوش زنان قاجاری در خانه‌های شیراز

هنر دورۀ قاجار به لحاظ محتوا و ماده، موضوع، و نحوۀ اجرا ویژگی‌های متمایز و منحصر‌به‌فردی دارد. وفور نقش‌مایه‌های زنانه در محصولات هنری عصر قاجار، از جمله در کاشی‌نگاره‌ها، در فضاهای خصوصی و نیمه‌خصوصی کاخ‌ها، و خانه‌های اعیان و اشراف از ویژگی‌های شاخص آن است. زنان قاجاریِ نقش‌بسته بر این کاشی‌نگاره‌ها در تعامل هویتی با هویت زن فرنگی، چهرۀ نوینی از زن ایرانی را به نمایش گذاشته‌اند. با‌این‌حال، در...

متن کامل

بررسی قابلیت های گرافیکی نقوش حمام وکیل شیراز

هنر ایران در جنبه های گسترده خود از جمله معماری و تزیین در معماری و کاربرد آن در حیطه گرافیک می تواند بازگوکننده قابلیت و گستردگی هنر ایران در به کارگیری هنرهای جدیدی چون گرافیک باشد و مصداق همین امر را امروز در گرافیک ایران و ریشه یابی آثار می توان مشاهده کرد. در این رساله سعی بر این بوده است که با محوریت حمام وکیل شیراز، نقوش و تزیینات بنا مربوط به دو دوره مختلف زند و قاجار در قابلیت های گراف...

مطالعۀ کاشی نگاره هایی با نقوش زنان قاجاری در خانه های شیراز

هنر دورۀ قاجار به لحاظ محتوا و ماده، موضوع، و نحوۀ اجرا ویژگی های متمایز و منحصر به فردی دارد. وفور نقش مایه های زنانه در محصولات هنری عصر قاجار، از جمله در کاشی نگاره ها، در فضاهای خصوصی و نیمه خصوصی کاخ ها، و خانه های اعیان و اشراف از ویژگی های شاخص آن است. زنان قاجاریِ نقش بسته بر این کاشی نگاره ها در تعامل هویتی با هویت زن فرنگی، چهرۀ نوینی از زن ایرانی را به نمایش گذاشته اند. با این حال، در...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 3  شماره پنجم

صفحات  23- 34

تاریخ انتشار 2015-02-20

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023