مطالعه گیاه‌پالایی گیاهان آبزی (Potamogeton crispus، Ceratophyllum demersum ، Polygonum hydropiper و Phragmites australis) رودخانه دز، در تجمع زیستی فلزات سنگین کادمیوم، سرب، روی و مس

آلودگی اکوسیستم‌های آبی به فلزات سنگین، به علت اثرات اکولوژیکی نامطلوب آن‌ها، از دیدگاه محیط‌زیست بسیار مهم است. گیاهان آبزی از دیدگاه ساختاری و عملکردی نقش بسیار مهمی در اکوسیستم‌های آبی بازی می‌کنند که این کار را از طریق تغییر رژیم حرکات آب، ایجاد پناهگاه برای ماهیان و بی‌مهرگان آبزی، ایجاد منبع غذایی و بهبود کیفیت آب از طریق متعادل کردن اکسیژن آب، چرخش‌های غذایی و تجمع زیستی فلزات سنگین انجام می‌دهند. توانایی گیاهان آبزی جهت جذب فلزات سنگین بخصوص برای تصفیه فاضلاب‌های صنعتی موردتوجه بسیار واقع‌شده است. بااین‌حال به دلیل سازگاری این فنّاوری و هم‌چنین کم‌هزینه بودن آن موردتوجه صاحب‌نظران زیادی قرارگرفته است. این مطالعه به‌منظور بررسی تجمع فلزات سنگین کادمیوم (Cd)، روی (Zn)، سرب (Pb) و مس (Cu) در 4 گیاه آبزی بومی رودخانه دز، (Potamogeton crispus، Ceratophyllum demersum، Polygonum hydropiper و Phragmites australis) در سال 1391 انجام شد. غلظت فلزات سنگین در 10 نمونه ریشه، ساقه و برگ گیاهان آبزی اندازه‌گیری شد. از هر ایستگاه 3 نمونه رسوب سطحی (تا عمق 10 سانتی‌متر) به وزن حدود 700 گرم به‌وسیله اجسام پلاستیکی برداشته شد. نتایج مطالعه نشان داد که فلز روی بیش‌ترین تجمع را در 3 ایستگاه داشته است و میزان آن در رسوبات شمال تا جنوب رودخانه دز از ppm 11/30 ±67/270- 15/20 ±33/240 متغیر بود. کم‌ترین میزان مربوط به فلز کادمیوم با ppm 001/0-±99/0 تا 10/0 ±60/1 به دست آمد. میزان فلزات مس، کادمیوم و سرب پایین‌تر از حد مجاز بین‌المللی ولی عنصر روی بالاتر از حد مجاز بود. نتایج آماری نشان دادند که ریشه گیاه نی و برگ گیاه پوتاموژتون در جذب فلزات سنگین از تفاوت معنی‌دار با سایر اندام‌های گیاهان برخوردار بودند (05/0P