مطالعه تنوع در گل محمدی (.Rosa damascena Mill) مناطق مرکزی ایران با استفاده از روشهای آماری چند متغیره

به منظور ارزیابی تنوع در عملکرد گل و خصوصیات مورفولوژیکی ژنوتیپ‌های گل محمدی (.Rosa damascena Mill) مناطق مرکزی کشور، تعداد هفده ژنوتیپ از این گیاه در یک طرح آزمایشی بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعة تحقیقاتی مؤسسة تحقیقات جنگلها و مراتع در سالهای زراعی1383-1380 مورد بررسی قرار گرفت. روشهای آماری چند متغیره در ارزیابی ژنوتیپ‌ها برای عملکرد و اجزای آن شامل عملکرد گل، تعداد گل، وزن تک گل و درصد ماده خشک گل و صفات مورفولوژیکی از قبیل ارتفاع گیاه، قطر پوشش، زاویه شاخه، تراکم برگ، طول و عرض برگچه، طول و عرض گوشوارک، تراکم وطول خار بکار گرفته شد. ژنوتیپ‌ها از نظر صفات مورد مطالعه اختلاف معنی‌داری نشان دادند. همچنین همبستگی معنی‌داری میان صفات مختلف به‌ویژه عملکرد و تعداد گل در هکتار مشاهده گردید. بر اساس نتایج بدست آمده از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، سه مؤلفه 1، 2 و 3 به ترتیب 96/25، 51/20 و 17/15 و در مجموع 64/61 درصد از کل تنوع را تبیین نمودند. تجزیه خوشه‌ای نیز ژنوتیپ‌ها را در چهار گروه قرار داد که بیشترین فاصله ژنتیکی، میان نمونه اصفهان1 و نمونه جمع‌آوری شده از استان تهران بدست آمد، همچنین توزیع ژنوتیپ‌ها بر اساس سه مؤلفه اصلی با نتایج تجزیه خوشه‌ای مطابقت داشت. براساس این گروه‌بندی، با تلاقی ژنوتیپ‌های گروه اول با چهارمین گروه بیشترین هتروزیس از نظر صفات مورد مطالعه در این بررسی را می‌توان حاصل نمود و بنابراین می‌توان در برنامه‌های اصلاحی گل محمدی، از ژنوتیپ‌های مذکور به عنوان والد در تلاقیها استفاده کرد.