مطالعه تطبیقی «مقیاس معادل» خانوارهای شهری ایران قبل و بعد از اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها

الگوی مخارج میان خانوارها به دلیل تفاوت در شرایط اقتصادی آن­ها و اندازه و ترکیب خانوارها، متفاوت است. بنابراین، تغییرات در قیمت­های کالاها طی زمان، اثرات متفاوتی را بر خانوارها خواهد گذاشت. «مقیاس­ معادل»[1] شاخصی است که امکان مقایسه­های رفاهی و اندازه­گیری­های فقر و نابرابری را در میان خانوارهای ناهمگن - با در نظر گرفتن خصوصیات جمعیتی خانوارها و صرفه­های مقیاس مصرفی در خانوار- فراهم می­کند. هم­چنین اجرای سیاست هدفمندسازی یارانه‌ها در ایران که باعث ایجاد تغییرات قیمتی قابل توجه در سال­های اخیر شده است، مقیاس معادل خانوارهای ایرانی را تحت تاثیر قرار داده است. در این پژوهش با به­کارگیری مقیاس­گذاری قیمتی[2] و سیستم تقاضای تقریباً ایده­آل درجه دوم[3]، مقیاس معادل خانوارهای شهری ایران با استفاده از داده­های هزینه و درآمد خانوارهای شهری برای سال­های 1387 تا 1391 از روش رگرسیون­های به­ظاهر نامرتبط غیرخطی[4]، مورد برآورد قرار گرفت و تغییرات هزینه­ی نسبی هر کودک نسبت به یک بزرگسال در خانوار شهری اندازه­گیری شد. نتایج دلالت بر آن دارد که هزینه­ نسبی یک کودک در خانوار شهری برای سال­های 1387، 1388 و 1389 معادل با 13 درصد هزینه­ یک بزرگسال است و تاثیر هدفمندی یارانه­ها بر مقیاس معادل، منفی و معنی­دار است. [1] Equivalence Scale [2] Price Scaling (PS) [3] Quadratic Almost Ideal Demand System (QUAIDS) [4] Non-linear seemingly unrelated regressions (nlsur)