مطالعه اثر تنوع ژنتیکی در پاسخ مورفو- فیزیولوژیکی و آنتی‌اکسیدانی گونه‌های مختلف آژیلوپس به تنش خشکی

این آزمایش به­منظور بررسی اثر تنش خشکی بر محتوای رنگیزه­های فتوسنتزی، وزن ریشه و اندام­هوایی، محتوای پروتئین کل و فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدان آنزیمی و غیرآنزیمی در شش گونه مختلف از جنس Aegilops به­همراه دو رقم گندم نان مقاوم و حساس به تنش خشکی به‎عنوان شاهد، در قالب فاکتوریل بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای تنش خشکی در سه سطح عدم تنش (FC=100%)، تنش متوسط (FC=50%) و تنش شدید (FC=25%) اعمال شد. گونه­های Ae. caudata،  Ae. triuncialis وAe. cylindricaاز نظر صفات وزن تر و خشک ریشه در شرایط تنش نسبت به رقم شاهد مقاوم سیروان در رتبه بالاتری قرار گرفتند. بیشترین مقدار کلروفیل کل در شرایط تنش متوسط در Ae. cylindrica و Ae. umbellulata و در تنش شدید در گونه Ae. caudata مشاهده شد. در تمام گونه­های مورد مطالعه به‌جز گونه Ae. umbellulata در اثر تنش خشکی میزان کاروتنوئید روند کاهشی نشان داد و گونه Ae. cylindrica نسبت به سایر گونه­ها از بیشترین مقدار برخوردار بود. بالاترین مقدار آنزیم سوپراکسید دیسموتاز در خشکی شدید در گونه Ae. crassa و رقم مقاوم  Sirvanو کمترین مقدار آن در گونه Ae. neglecta مشاهده گردید. بیشترین آنزیم آسکوربات پراکسیداز در خشکی شدید در گونه­های Ae. triuncialis و Ae. caudata و کمترین مقدار آن در گونه Ae. neglecta مشاهده شد. بالاترین مقدار آنزیم گایاکول پراکسیداز در گونه­های Ae. triuncialis، Ae. caudata و رقم مقاوم Sirvan در تنش خشکی مشاهده شد و گونه­های Ae. triuncialis، Ae. caudata و Ae. crassa بیشترین و گونه ‌Ae. umbellulata و رقم حساس Darya کمترین مقدار آنزیم کاتالاز را در خشکی شدید داشتند. در جمع‎بندی کلی، نظر به اینکه سه گونه Ae. caudata،  Ae. Triuncialis و Ae. Cylindrica از نظر اغلب صفات مرتبط با تحمل خشکی ازجمله حجم ریشه، کارتنوئید و آنزیم­های CAT، GPX و APX بالاترین مقدار را داشتند و هر سه گونه در ژنوم CC مشترک بودند، ازاین‌رو به‎نظر می­رسد ژنوم CC بتواند ظرفیت بالایی در برنامه­های اصلاحی آینده گندم برای افزایش مقاومت به خشکی داشته باشد.