مطالعه اتنوبوتانیکی برخی از گیاهان دارویی شهرستان بیرجند

سابقه و هدف: کشور پهناور ایران با داشتن اقوام مختلف و آداب و رسوم متفاوت دارای گنجینه‌ای از طب سنتی است که در طی گذشت نسل‌ها تاکنون محفوظ مانده و دست‌یابی به آنها تنها از طریق پرسش‌گری و کسب اطلاعات و نحوه مصرف سنتی گیاهان از این اقوام امکان‌پذیر می‌باشد. پژوهش اتنوبوتانی راهنمای ارزشمندی برای شناسائی گیاهان داروئی و داروهای گیاهی جدید می‌باشد. هدف از انجام این مطالعه، شناسایی برخی از گیاهان دارویی مهمی است که به‌طور گسترده به‌وسیلۀ مردم محلی در درمان و پیشگیری بیماری‌ها در شهرستان بیرجند مورد استفاده قرار می‌گیرند.   مواد و روش‌ها: این بررسی با استفاده از پیمایش‌های صحرایی، باورها و اطلاعات مردمی و مطالعات اسنادی صورت گرفته است. گونه‌های گیاهی از مناطق مختلف شهرستان بیرجند جمع‌آوری شد و پس از شناسائی با استفاده از منابع معتبر به صورت هرباریومی خشک شدند. برای هر گونه گیاهی نام علمی، نام محلی، خاصیت درمانی رایج، اندام مورد استفاده و نوع گیاه تدوین شد.. یافته‌ها:‌ حاصل این تحقیق 36 گونه‌ی گیاه داروئی بود که در 22 خانواده قرار گرفت. خانواده‌های کاسنی (Asteraceae) و نعناعیان (Lamiaceae) بیشترین تعداد گونه‌های گیاهی شناسایی شده را شامل شدند (هرکدام 5 گونه) بیشترین قسمت مورد استفاده در گیاهان مورد مطالعه در این منطقه، برگ و کاربرد عمده گیاهان مورد استفاده در ناراحتی‌ها و اختلالات دستگاه گوارشی و ادراری بود. همچنین اکثریت گیاهان شناسایی شده از نوع گیاهان دارویی، مرتعی بودند. نتیجه‌گیری: با توجه به تنوع گیاهان دارویی در این منطقه و اهمیت گیاهان دارویی در پیش‌برد صنعت داروسازی کشور بهتر است جهت حفظ و حراست از این ذخایر ارزشمند و جلوگیری از از بین رفتن و نابود شدن گیاهان چاره‌ای اندیشید. کلیدواژه‌ها:اتنوبوتانی، داروسازی، طب سنتی، گیاهان دارویی.