مطالعات گردشگری روستایی در ایران: ارایه‌ی تحلیلی اسنادی از مقالات انتشاریافته‌ی فارسی

چکیده گردشگری پدیده‌ای نو شناخته می‌شود که از نیمه‌ی سده‌ی بیستم به‌تدریج همگام با گسترش آن در فضاهای روستایی وارد ادبیات علمی مطالعات روستایی شده است. این روند نخست از کشورهای توسعه‌یافته‌ی اروپایی و آمریکای شمالی آغاز گردید و در دو دهه‌ی اخیر مورد توجه پژوهشگران و مسئولان توسعه‌ی ­روستایی کشورهای درحال توسعه و از جمله ایران واقع شده­است. بررسی‌های به‌عمل‌آمده در این پژوهش نشان می­دهد که پیشینه‌ی این موضوع در ایران به آغاز دهه‌ی­1380­ باز می­گردد و در چند سال گذشته رشد قابل ملاحظه­ای در محافل علمی-دانشگاهی یافته است. این پژوهش با روش اسنادی به‌طور خاص، سوابق مطالعاتی گردشگری روستایی در حوزه نشریات علمی-پژوهشی کشور را تجزیه و تحلیل می­کند و با طرح پرسش های کلیدی، چه چیزی یا چه موضوعی؟ چرا یا چه مساله­ای؟ کِی یا چه زمانی؟ در کجا؟ چه کسانی و با چه تخصصی؟ در پی شناخت و تحلیل ویژگی‌های کلی حاکم بر مطالعات گردشگری روستایی است. یافته‌ها بیانگر 136 اثر علمی- پژوهشی چاپ‌شده در مجلات علمی-پژوهشی کشور تا پایان تیر­ماه 1392 است و بیشترین پژوهش‌ها در استان‌های تهران و مازندران انجام شده است. مجموعه‌ی مطالعات انجام شده قابل تقسیم به پنج محور برنامه­ریزی و توسعه‌ی­گردشگری، آثار و پیامدهای گردشگری، ارزشگذاری اقتصادی گردشگری، تحلیل گسترش­ جغرافیایی و سنجش پایداری گردشگری است. 66.17 درصد از کل مطالعات انجام شده دارای روش‌شناسی کمّی است. مهم‌ترین اشکال مطالعه شده شامل گردشگری خانه‌های دوم و طبیعت­گردی می­شود.