مضمون‌سازی و تصویرآفرینی با اَعلام جغرافیایی در شعر هوشنگ ابتهاج (سایه)

چکیده: شاعران همواره به شیوه‌های گوناگون در شعر خود دست به خلق تصاویر زیبای شعری زده‌اند یا اینکه با روش‌های مختلف مضمون‌های گوناگون آفریده‌اند. یکی از روش‌های خلق تصاویر شعری و مضمون‌سازی، بهره‌گیری از اَعلام جغرافیایی است. هوشنگ ابتهاج(سایه) یکی از شاعرانی است که در غزلیات خود از این شیوه‌ها بهره برده است. در این مقاله تلاش شده است که با ارائه‌ی تعریفی مشخص از مضمون و تصویر، اَعلام جغرافیایی موجود در شعر سایه معرفی و بسامد هر کدام از این اَعلام ارائه گردد. این پژوهش به صورت تحلیلی – توصیفی و با ارائه‌ی جدول و آمار انجام گرفته است و نتایج حاصل بدین شرح است که سایه در غزلیات خود از مجموع ابیات که 1083 بیت می‌باشد 91 مرتبه مضمون‌سازی کرده است که شامل 79 مورد عَلَم عام و 12 مورد عَلَم خاص است. در ساخت تصاویر شعری با اَعلام جغرافیایی نیز سایه 137 مرتبه تصویرسازی کرده است و در آن از همه‌ی شگردهای بیانی بهره برده است که تشبیه و استعاره بیش از همه کاربرد داشته‌اند. سایه در شعر خود بیش‌تر از اَعلامی بهره گرفته است که در زادگاه و محیط زندگی وی بیش‌تر یافت می‌شوند.