مضامین تعلیمی در دیوان رودکی سمرقندی

نویسنده

  • کریم شاکر گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان ، ایران
چکیده مقاله:

ادبیّات تعلیمی، یکی از مهمترین انواع ادبی است که تثبیت و تقویت صفات مطلوب را از یک سو و نکوهش و تلاش برای حذف صفات ناپسند را در مخاطب عام از سوی دیگر دنبال می‌کند. نگرش هر شاعر درباره‌ی این صفات، نقش برجسته‌ای در کیفیّت القای این مضامین به مخاطبان دارد که بسته به شرایط درونی و محیط پیرامون هر شاعر می‌تواند متفاوت یا حتّی متعارض باشد و بر این اساس، می‌توان ادبیّات تعلیمی را نتیجه و برآیند تثبیت مضامین غنایی و الصاق عنوان خوب و بد به تجربیّات درونی فردی نیز دانست. در این مقاله، مضامین تعلیمی را در چارچوب تحلیل و دسته‌بندی شواهدی از دیوان رودکی، به عنوان خنیاگر و ترانه‌سرایی بنام و شایسته، به دو بخش عمده‌ی امر به معروف و نهی از منکر، بررسی نموده‌ایم تا نشان دهیم در تعداد اندکی از سروده­ های رودکی که اینک در دسترس است، وی بیشتر می‌کوشد احساسات و طرز تلقّی خود را از محیط پرآشوب زمانه‌اش، بنمایاند. به رغم این باور عام که رودکی انسانی شادخوار و دم‌غنیمتی بوده‌است، در واقع، اندوهی حزن آلود و ناشی از خردورزی در اشعارش نمایان است. مهمترین دغدغه‌ی رودکی، سعادتمندی است و تنها راه سعادتمندی از نظر وی، آراستگی به دانش، حکمت و اخلاق، آن هم در جامعه‌ای اخلاق‌مدار و خردمند است پس مضامین تعلیمی نزد رودکی به عنوان «پدر شعر فارسی» و «شاعر تیره‌چشم روشن‌بین» صبغه‌ی غنایی و هنرمندانه همانند مطربان شادی‌آفرین و نیز مصلحانه و اجتماعی همانند اندرزهای پدرانه دارد.   

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

کاربرد عنصر رنگ در دیوان رودکی (تحقیقی دربارۀ بینایی رودکی براساس تنوع رنگ در دیوان او)

شاعران همواره به رنگ­ها توجه خاصی نشان داده­اند و در کنار کارکرد هنری عنصر رنگ در خلق تصاویر شاعرانه و تشبیهات هنری، از ویژگی­ نمادین رنگ­واژه­ها نیز در انتقال عواطف و احساسات ویژة خود بهره برده‌اند. موضوع بحث این مقاله، بررسی کاربرد عنصر رنگ در دیوان رودکی، به‌مثابۀ یکی از عناصر زبانی و درون­متنی شعر، است. از زمان­های دور، کورِ مادرزاد بودن یا کور شدن رودکی در اواخر عمرش، مسئله­ای مبهم...

متن کامل

مضامین تعلیمی در شعر آیینی

چکیده شعر تعلیمی، پیشینه ای کهن در ادب فارسی دارد و شعر آیینی را یکی از گونههای آن است. این قسم از شعر در دهههای اخیر از رونق بیشتری برخوردار بوده است و آن را در میراث ادبی گذشته فارسی با عنوانهایی همچون ادبیات دینی، ادبیات مذهبی، ادبیات مناسبتی و مانند این ها میشناسیم. این مقاله می کوشد تا تعریف شعر آیینی، ویژگیهای چشمگیر این نوع شعر، درون مایه شعر آیینی از دیدگاه تعلیمی و اندیشه های تعلیمی در...

متن کامل

مضامین تعلیمی در شعر آیینی

چکیده شعر تعلیمی، پیشینه ای کهن در ادب فارسی دارد و شعر آیینی را یکی از گونههای آن است. این قسم از شعر در دهههای اخیر از رونق بیشتری برخوردار بوده است و آن را در میراث ادبی گذشته فارسی با عنوانهایی همچون ادبیات دینی، ادبیات مذهبی، ادبیات مناسبتی و مانند این ها میشناسیم. این مقاله می کوشد تا تعریف شعر آیینی، ویژگیهای چشمگیر این نوع شعر، درون مایه شعر آیینی از دیدگاه تعلیمی و اندیشه های تعلیمی در...

متن کامل

مضامین تعلیمی در دیوان محمد حسین بهجت تبریزی (شهریار)

شهریار از شاعران متعهد، مردمی و دینی به شمار می رود که اشعار وی به جز جنبه های ادبی، غنایی و عرفانی از لحاظ مضامین تعلیمی و آموزشی قابل توجه و بررسی است. مسأله اصلی این پایان نامه نیز تحلیل، بررسی و ارزیابی شیوه ها، ویژگی ها و مضامین و مفاهیم ادبیات تعلیمی در دیوان شهریار می باشد. ابتدا به شرح احوال، افکار و آثار شهریار و پیشینه تحقیق پرداخته شده و پس از آن به سابقه ادبیات تعلیمی وشیوه های بی...

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 9  شماره 35

صفحات  1- 22

تاریخ انتشار 2017-11-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023