مراتب نقد آرای محمدحسین نائینی بر «لیبرالیسم»
نویسندگان
چکیده مقاله:
برخی لیبرالیسم را «نظریهی مدرن تمدن غرب» در دوران معاصر میدانند. این اندیشه، به صورت واقعی یا وارونه به کشورهای دیگر، از جمله ایران سرایت کرده است و گروهی با آن همراه شدند و آن را پذیرفتند و عدهای نیز با آن به مقابله برخاستند و آن را طرد یا نقد کردند. محمدحسین نائینی از نخستین کسانی است که با ابعاد لیبرالیسم مواجه شده و در مورد آن برای جامعهی ایرانیِ متناسب با مبانی اسلامی و با عطف توجه به مفاهیم و آموزههای جدید، نظر داده است. با توجه به رویکرد وی از منظر انتقادی، این مقاله بر آن است تا به بررسی سطح آرای او دربارهی لیبرالیسم، بپردازد. از آنجا که نائینی در دوران جدید، آرایی متناسب با شرایط زمان مطرح میکند، همچنین با توجه به مسأله بودن «لیبرالیسم» و تبلور آن در بحث «نزاع سنت و تجدد» در جامعهی ایران، بررسی دیدگاهها و آرای وی میتواند جامعه را در موضعگیری مناسبتری دربارهی آن، یاری کند. در این مقاله، شاخصهای چارچوب اصولیگری در آرای نائینی که به نوعی سبب اندیشهورزی وی شده است، و نسبت انتقادی بودن این آرا با لیبرالیسم، به عنوان نظریهی مدرن تمدن غرب، در شرایطی ارائه میشود که نائینی جزو اندیشمندان پیشرو و نوآور در دوران معاصر ایران به شمار میرود. در این مقاله، نشان داده خواهد شد که آرای نائینی را با وجود اینکه در مسیری متفاوت با لیبرالیسم قرار دارد و در واقع نوعی نواندیشی است، نمیتوان در انتقاد به لیبرالیسم تلقی کرد. شاید بتوان گفت که نائینی مباحث و دیدگاههای خود را متناسب با اوضاع تاریخی جامعهای که در آن زندگی میکرده، مطرح ساخته است.
منابع مشابه
مراتب نقد لیبرالیسم در اندیشه های سیاسی معاصر ایران
چکیده برخی از لیبرالیسم به عنوان «نظریه مدرن تمدن غرب» و به تعبیر دیگر «پارادایم عملی» در تمدن غرب در دوران معاصر اسم می برند. این اندیشه به کشورهای دیگر از جمله ایران به صورت واقعی و یا وارونه سرایت کرده است. برخی با آن همراه شدند و آنرا پذیرفتند و برخی با آن مقابله کردند و آنرا طرد و رد و یا نقد کردند. تبلور همراه کنندگان در ابتدای ورود، از لحاظ شکلی در اهمیت دادن به قانون و مشتقات آن مثل قا...
15 صفحه اولبنیاد و ساختار نظام قانونگذاری و نمایندگی در آرای علمای مشروطهخواه (با کانونیبودن آرای شیخ محمدحسین نائینی و شیخ اسماعیل محلاتی)
انقلاب مشروطیت فصلی تازه در تاریخ سیاسی و اجتماعی ایرانزمین بهشمار میآید. در پی این انقلاب، انگارههایی جدید در پهنة سیاسی کشور بهمیان آمد. انقلاب مشروطیت برایند خواست جامعة ایرانی است برای انضمامیکردن بسیاری از فراوردههای ذهنی و ایدهآلهایش. قانونگذاری و وکالت و یا نمایندگی انگارهای بود که در سایة برپایی مجلس شورای ملی برجسته شد. مقالة پیشرو به دنبال بررسی و کندوکاو در بنیا...
متن کاملنقد اجتماعگرایانۀ لیبرالیسم
اجتماعگرایی بهعنوان گفتمان رقیب و منتقد لیبرالیسم، یکی از مهمترین مضامین فلسفة سیاست در دهههای اخیر بوده است. ضعف ساختارهای سنتی اجتماع مانند خانواده، کلیسا و مدارس، افزایش چشمگیر طلاق و تولدهای نامشروع، گسترش ادیان نامتعارف، افزایش استعمال مواد مخدر و افزایش ناگهانی بیسوادی در کشورهای غربی، از مهمترین زمینههای اجتماعی شکلگیری اجتماعگرایی بوده است. اجتماعگرایی با کمک مبانی فلسفی ویتگن...
متن کاملبنیاد و ساختار نظام قانون گذاری و نمایندگی در آرای علمای مشروطه خواه (با کانونی بودن آرای شیخ محمدحسین نائینی و شیخ اسماعیل محلاتی)
انقلاب مشروطیت فصلی تازه در تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران زمین به شمار می آید. در پی این انقلاب، انگاره هایی جدید در پهنة سیاسی کشور به میان آمد. انقلاب مشروطیت برایند خواست جامعة ایرانی است برای انضمامی کردن بسیاری از فراورده های ذهنی و ایده آل هایش. قانون گذاری و وکالت و یا نمایندگی انگاره ای بود که در سایة برپایی مجلس شورای ملی برجسته شد. مقالة پیش رو به دنبال بررسی و کندوکاو در بنیادها و ساخت...
متن کاملنقد کتاب علیه لیبرالیسم: درباره انتقادی واکنشی از لیبرالیسم
من در این نوشه تلاش خواهم کرد تا ضمن مطالعه درباره شکل و محتوای کتاب علیه لیبرالیسم، اثر جان کِکس این مسئله را نشان بدهم که یک جور تله تئوریک بر سرتاسر کتاب کِکس حاکم است. دامی نظری که نهایتاً نویسنده کتاب را در دست یابی به هدفش، یعنی ارائه نقدی منسجم از لیبرالیسم است، ناکام گذاشه و اثر او را به بیانیهای بلاغی، در جدالهای سیاسی تبدیل میکند. من سعی کردهام تا جایی که ممکن است در این نوشه از به کا...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 1 شماره 3
صفحات 93- 116
تاریخ انتشار 2010-06
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی برای این مقاله ارائه نشده است
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023