مدرنیسم ایرانی و عقلانیت خودمدار: چارچوبی برای تببین آسیب های اجتماعی

این نوشتار تحلیلی‌ـ‌نظری با تدوین چارچوبی متشکل از دو مفهوم «مدرنیسم ایرانی» و «عقلانیت خودمدار» به چرایی آسیب­های اجتماعی پرداخته است. مدعای این نوشتار آن است که به دلیل نمود شکل خاصی از مدرنیسم در ایران، نوعی عقلانیت متشکل از عقلانیت ابزاری و فردگرایی مدرن شکل گرفته که با خودمداری تاریخی و تفرد ایرانی عجین شده و نوعی عقلانیت سیاه به‌وجود آورده است که خودمدار، خودشیفته، همه­چیزخواه، رقابت­جو و کاسب‌کار، به‌شدت حسابگر و نفع­طلب، نسبت به پیامدهای اجتماعی کنش خود بی­توجه و به غایت هدف­گرا است. به دلیل نبود نهادهای مدرنی که این شکل از عقلانیت را محدود کند و کم­رنگ‌شدن اخلاق سنتی و در غیاب اخلاقی مدرن، این شکل از عقلانیت مبنای کنش بخش زیادی از جامعه شده و در نتیجه بسیاری از آسیب­های اجتماعی را که جنبه­ای رفتاری دارند رقم زده است.