محدودیت های ژئومورفولوژیک و رشد فیزیکی شهر تویسرکان با استفاده از سیستم های اطلاعات جغرافیایی(GIS)و مدل رقومی ارتفاعی (DEM)

نویسندگان

  • سید حسن صدوق (دانشیار گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه شهید بهشتی تهران)
  • علی فهیم (کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی در برنامه ریزی محیطی دانشگاه شهید بهشتی تهران)
چکیده مقاله:

یکی از مشکلات عمده در برنامه ریزی شهری با توجه به رشد جمعیّت و کمبود امکانات زیربنایی تعیین جهت مناسب رشد فیزیکی شهر برای جواب گویی به نیازهای فعلی و پیش بینی برای نیازهای آینده می­باشد. هدف از پژوهش حاضر، شناخت پدیده­ها و فرآیندهای ژئومورفولوژیک مؤثر بر توسعه­ی شهری و تحلیل امکانات و محدودیّت هایی است که این عوامل برای توسعه­ی شهری فراهم می کنند. در این پژوهش شهر تویسرکان واقع در نیمه جنوبی استان همدان به دلیل وجود تنگناهای ژئومورفولوژیک در جهات مختلف توسعه شهری به عنوان  نمونه­ی موردی، مورد مطالعه قرار گرفته است. روش تحقیق این پژوهش توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است. در این پژوهش سعی شده با مطالعه ی فرآیندهای ژئومورفولوژیک منطقه و محدوده­ی شهر تویسرکان، با استفاده از مطالعه میدانی و بررسی نقشه های شهر و منطقه، به کمک سیستم جغرافیایی (GIS) محدودیّت­های ژئومورفولوژیک موجود درجهات مختلف توسعه­ی شهر تویسرکان مشخص شود. یافته های این پژوهش نشان می دهد که شهر تویسرکان از سمت شرق و شمال و شمال شرقی به ارتفاعات محدود می‌گردد و عامل توپوگرافی در این جهات به عنوان عارضه طبیعی، عامل عدم توسعه شهر تلقی می‌شود. از سوی دیگر فیزیوگرافی منطقه باعث شده است که در سمت غرب، جنوب، جنوب غربی و شرقی که سطح ارتفاعات به حداقل می‌رسند، اراضی در دشت واقع شده‌ وقابلیت مناسب و لازم را برای کشاورزی داشته و درحال حاضر نیز مورد بهره برداری قرارگیرند. بنابراین در این جهات نیز وجود اراضی مناسب برای کشاورزی و باغداری در دامنه ها وحاشیه دره ها، عامل محدود کننده توسعه شهر تلقی می‌گردد. بدین ترتیب شهر تویسرکان محدودیّت های فیزیوگرافیک از یک سو و از سوی دیگر با هدف حفظ اراضی کشاورزی و باغی، از محدودیّت توسعه­ برخوردار است. پذیرش موانع یاد شده و نگاهی به نقشه توپوگرافی منطقه ذهن را بدین سو هدایت   می کند که سمت و سوی توسعه­ی کالبد شهر در جهت شمال، شمال غربی و جنوب شرقی با موانع کم تری مواجه است. 

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ارزیابی دقت مدل های رقومی ارتفاعی srtm و gdem با استفاده از مدل رقومی ارتفاعی nidem

هدف اصلی این پژوهش دقت و صحت ویرایش اول و دوم مدل های رقومی ارتفاعی استخراجی از ماهواره آستر gdme1, 2009; ) (gdem2, 2011 با دقت تفکیک مکانی 30 متر و مقایسه آن با مدل رقومی srtm (تفکیک مکانی 90 متر) و مدل رقومی تهیه شده به وسیله سازمان نقشه برداری کشور (تفکیک مکانی 10 متر) است. به این منظور سه نوار مطالعاتی که دربر گیرنده نواحی ای از کشور با خصوصیات ژئومورفولوژی مختلف اند انتخاب شدند و مدل های م...

متن کامل

ارزیابی دقت آزمایی مدل های رقومی ارتفاعی(DEM)ماهواره های ASTER و SRTM با مشاهدات دقیق زمینی(DGPS) مطالعه موردی: از سد آزاد به دشت قروه-دهگلان، سنندج

مدل‌های رقومی ارتفاعی برای بسیاری از اهداف، مهم بوده و در بسیاری از کاربردها و مطالعات جزء الزامات اولیه می‌باشند. هدف این مقاله بررسی میزان دقت و صحت مدل‌های رقومی ارتفاعی حاصل از تصاویر ماهواره ASTER و داده‌هایSRTM با ابعاد پیکسل 30 و 90 متر و همچنین مدل رقومی ارتفاعی به دست آمده از نقشه‌های توپوگرافی 1:25000 با مشاهدات دقیق زمینی (DGPS<stron...

متن کامل

مقایسه تطبیقی روش های حذف خطاهای مدل ارتفاعی رقومی(dem) حوضه های آبخیز

مدل های توزیعی هیدرولوژیکی برآورد رواناب و رسوب جهت شبیه سازی فرآیندهای بارش – رواناب – رسوب در سطح حوضه های آبخیز نیاز به نقشه های رقومی ارتفاع و مشتقات آن حوضه دارند. به عنوان مثال صحت اجرای مدل های فرسایش که بر اساس روش rusle در یک محیط توزیعی عمل می نمایند، به شدت تابع کیفیت نقشه های رقومی ارتفاع حوضه می باشد. مدل ارتفاعی رقومی (dem) ، شیب ، جهت جریان و جریان تجمعی از جمله مشتقات توپوگرافی ...

متن کامل

محدودیت های تولید انگور از لحاظ عناصر اقلیمی و عوامل فیزیکی زمین با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل تحلیلی سلسله مراتبی (مطالعه موردی: استان آذربایجان شرقی)

       با توجه به تاثیر عوامل گوناگون بر رشد و عملکرد انگور، فرایند سنجش تناسب اراضی برای کشت به منظور آمایش فضایی این محصول، مستلزم استفاده از اطلاعات جامع و متنوع مکانی و توصیفی است. فن آوری GIS امکان بهره­گیری از این نوع داده­ها را فراهم ساخته و تحلیل فضایی اطلاعات را بر اساس مدل­های مناسب تسهیل نموده­­است. بنابراین در پژوهش حاضر با در نظر گرفتن نیازهای اکولوژیک انگور از روش­های تصمیم­گیری چ...

متن کامل

بررسی نقش توانمندی ها و محدودیت های ژئومورفولوژیک در تولید فضای شهر با استفاده از GIS (مطالعه موردی: شهر سمنان)

فرایندهای طبیعی به ویژه ژئومورفولوژی نقش مهمی درروند مکانیابی، برنامه ریزی و توسعه شهرها بر عهده دارد. به نحوی که از گذشته تاکنون سعی شده که بهترین مکان به لحاظ محیطی وژئوموفولوژیک برای استقرار و روند توسعه فیزیکی شهرها در نظر گرفته شود. در پژوهش حاضر به بررسی ژئومورفولوژی کاربردی و نقش آن در توسعه فیزیکی شهر سمنان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تکنیکهای ارزیابی چند معیاره تحلیل ...

متن کامل

ارزیابی مقایسه ای صحت ارتفاعی مدل های رقومی ارتفاعی ASTER و SRTM

 مدل‌های رقومی ارتفاعی پژوهشگران را قادر می‌سازند تا تحقیقات جغرافیایی در مقیاس جهانی و منطقه‌ای از قبیل تغییرات جهانی، مخاطرات محیطی، پایش محیط و ... را انجام دهند. بنابراین مدل‌های رقومی ارتفاعی نقشی کلیدی در تحقیقات علمی ایفا می‌کنند. SRTM و ASTER GDEM دو مجموعه از داده‌های ارتفاعی هستند که بصورت پوشش جهانی(تقریباً 80 درصد سطح کره زمین) در دسترس می‌باشند. بنابراین لازم است قب...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 7  شماره 27

صفحات  121- 142

تاریخ انتشار 2015-03-01

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023