محاسبۀ میزان فرابرآورد تبخیر- تعرق مرجع با استفاده از داده‌های ایستگاه‌های هواشناسی غیرمرجع در ایران1

تولید محصولات زراعی و باغی در ایران عمدتاً با آبیاری است، به‌طوری‌که در حال حاضر حدود 93 درصد کل آب استحصالیکشور در بخش کشاورزی و باغداری مصرف می­شود. حاکم بودن وضعیت اقلیمی خشک و نیمه‌خشک در اکثر دشت­های کشاورزی و کمبود آب برای آبیاری در این دشت­ها باعث شده است تا نیازهای آبی گیاهان زراعی و باغی محاسبه شده در اختیار کشاورزان قرار گیرد. نیاز آبی معمولاً با استفاده از داده‌های ایستگاه­های هواشناسی سینوپتیک و با روش فائو- پنمن- مانتیث برآورد می­شود. در این روش باید از داده‌هایی استفاده شود که از ایستگاه­های کاملاً آبیاری‌شده (ایستگاه مرجع) برداشت شده باشند، اما اکثر ایستگاه­های معتبر هواشناسی ایران در مناطق خوب آبیاری‌شده احداث نشده‌اند، از این رو داده‌های برداشت شده در آنها از لحاظ استفاده در محاسبات نیاز آبی دقت مطلوبی ندارد. در این مطالعه، 153 ایستگاه سینوپتیک که سطح کشور را تا حد مطلوبی پوشش می‌دهند، انتخاب و از داده‌های دما، رطوبت، سرعت باد، ساعات آفتابی، و بارندگی آنها استفاده شده است. سپس مقادیر فرابرآورد تبخیر- تعرق مرجع پس از اصلاح داده‌های دما برای هر ایستگاه به صورت سالانه و فصلی محاسبه و در نهایت سطح کشور بر اساس میزان این فرا‌برآورد به صورت سالانه و فصلی پهنه‌بندی شده است. حداکثر مقدار فرابرآورد سالانه برابر با 41 درصد در مناطق جنوب شرقی کشور، برای فصل بهار و تابستان برابر با 68 درصد در نواحی مرکزی و غرب کشور و برای فصل پاییز و زمستان برابر با 65 درصد در نواحی مرکزی و جنوب‌شرقی کشور است.